Отдел истории Беларуси IX–XVIII веков

В составе Центра истории Беларуси IX—XVIII веков и специальных исторических наук

Отдел создан в 2005 г. на базе отдела истории Беларуси XIII—XVIII вв. и отдела специальных исторических наук как отдел истории Беларуси средних веков и начала нового времени,
с 2021 г. — переименован.
Адрес: Институт истории НАН Беларуси, 220072, Минск,
ул. Академическая, 1, каб. 205.
Тел.: (+375 17) 378-16-31. E-mail: 

Заведующий отделом:

В отделе работают:
вед.н.с., д.и.н. Метельский Андрей Анатольевич;
вед.н.с., к.и.н., доцент Скепьян Анастасия Анатольевна;
вед.н.с., к.и.н., доцент Дернович Олег Иванович;
н.с. Соболева Любовь Павловна;
н.с. Юргенсон Всеволод Александрович;
мл.н.с. Скоробогатая Валерия Владимировна.

Основные направления научных исследований отдела:

  • • социально-экономическая история Беларуси;
  • • история регионов и городов Беларуси в эпоху Великого Княжества Литовского и Речи Посполитой;
  • • институт семьи и повседневная история;
  • • политическая и правовая история Великого Княжества Литовского;
  • • межконфессиональные отношения на землях Беларуси XVI — первой половины XVII в.;
  • • культура Великого Княжества Литовского;
  • • история магнатских родов Великого Княжества Литовского в XV—XVIII вв.

Общая тема исследовательской работы в 2016—2020 гг.:
«Социально-экономическое развитие, общественная, духовная, культурная жизнь и правовое положение белорусских земель в эпоху Средневековья и раннего Нового времени»


Важнейшие результаты научных исследований отдела:

  • • выполнение инновационных проектов, посвященных исследованию белорусских городов, истории природоохранных территорий;
  • • исследование и популяризация региональной истории Беларуси;
  • • организация международных научно-практических конференций.
Важнейшие разработки отдела представлены в монографиях и сборниках научных статей:

    Актуальные проблемы истории и культуры: зб. навук. арт. / Склад.: А.А. Скеп’ян. Вып. 3. Вялікае Княства Літоўскае: заканадаўчае забеспячэнне дзяржаўнага суверэнітэту. — Мінск: Беларус. навука, 2022. — 491 с.
    Зборнік уключае навуковыя артыкулы, прысвечаныя праблемам палітычнай гісторыі ВКЛ, а менавіта пытанням дзяржаўнага будаўніцтва, фарміравання некаторых дзяржаўных інстытутаў, заключэння міждзяржаўных уній, змен прававой сістэмы. Артыкулы прайшлі апрабацыю на міжнародных навуковых канферэнцыях. Рэкамендуецца для даследчыкаў, студэнтаў, краязнаўцаў, усіх, хто цікавіцца рэгіянальнай гісторыяй Беларусі.
    Мсціслаў і Мсціслаўскі край: гісторыя, падзеі, людзі: зб. навук. арт. / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі ; уклад. А. А. Мяцельскі; рэдкал.: В. Л. Лакіза [і інш.]. — Мінск : Беларуская навука, 2021. — 270 с. — (Беларусь праз прызму рэгіянальнай гісторыі).
    Зборнік прысвечаны розным аспектам гістарычнага развіцця Мсціслава і яго акругі, змяшчае пашыраныя варыянты дакладаў, якія былі прачытаны на міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі «Мсціслаў і Мсціслаўскі край: гісторыя, падзеі, людзі», што адбылася ў верасні 2019 г. у Мсціславе. Разлічаны на прафесійных гісторыкаў, выкладчыкаў і ўсіх тых, хто цікавіцца гісторыяй Беларусі.
    05032014-1 Волкаў, М.А. Артылерыя Нясвіжскага замка / М. Волкаў. – Мінск : А.М.Янушкевіч, 2015. – 188 с.
    У кнізе на аснове дэтальнага вывучэння разнастайных крыніц разгледжана гісторыя фарміравання і развіцця артылерыі Нясвіжскага замка ў ХVI — ХVIII cтст. Аўтар апісвае ролю артылерыйскага ўзбраення ў сістэме абароны старажытнай радзівілаўскай фартэцыі, звяртае ўвагу на пытанніабслугоўванняі забеспячэння артылерыіамуніцыяй і боепрысамі, арганізацыі і функцыянавання спецыяльных вайсковыхпадраздзяленняў, а таксама прасочвае лёс нясвіжскіх гармат у ХІХ–ХХ стст. Багаты ілюстратыўны матэрыял дэманструе гісторыю артылерыі Нясвіжскага замка і ўнікальнае аздабленне яго гармат.
    Для ўсіх, хто цікавіцца гісторыяй узбраення і вайсковай справы Беларусі перыяду Вялікага княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай.
    05032014-1 Беларусь праз прызму рэгіянальнай гісторыі : Бяроза і Бярозаўскі рэгіён : зб. навук. арт. / Нац. Акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. / уклад. : А.А.Скеп’ян, А.Б.Доўнар, рэдкал.: А.А.Каваленя і інш. – Мінск : Беларуская навука, 2014. – 403 с. : іл.
    Зборнік прысвечаны розным аспектам гістарычнага развіцця Бярозаўшчыны, самой Бярозы і яе ваколіц. Асноўная ўвага надаецца найбольш вядомай фундацыі К.Л.Сапегі – бярозаўскаму кляштару картузаў, яго гісторыі і лёсу. Зборнік змяшчае артыкулы беларускіх і замежных даследчыкаў.
    Адрасаваны прафесійным гісторыкам, выкладчыкам і ўсім тым, хто цікавіцца рэгіянальнай гісторыяй Беларусі.
    05032014-1 Беларусь праз прызму рэгіянальнай гісторыі : Калінкавічы і Калінкавіцкі край: зб. навук. арт. / уклад.: А.А.Скеп’ян, рэдкал.: В.В.Даніловіч [і інш.]. – Мінск : Беларуская навука, 2016. – 325 с.
    Зборнік прысвечаны розным аспектам гістарычнага развіцця Калінкавіцкага раёна і змяшчае пашыраныя варыянты дакладаў, якія былі прачытаны на Міжнароднай навуковай канферэнцыі “Калінкавічы і Калінкавіцкі край”. Галоўны блок артыкулаў прысвечаны розным аспектам гісторыі і культуры Палесся, археалагічнаму вывучэнню яго помнікаў.
    Разлічаны на прафесійных гісторыкаў, выкладчыкаў і ўсіх тых, хто цікавіцца рэгіянальнай гісторыяй Беларусі.
    05032014-1 Гісторыя гандлю на тэрыторыі Беларусі : зб. навук. арт. / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі ; уклад.: А.А. Скеп’ян ; рэдкал.: А.А.Каваленя [і інш.]. — Мінск : Беларуская навука, 2016. — 503 с.
    Зборнік прысвечаны розным аспектам развіцця гандлю на тэрыторыі Беларусі з ранняга часу да сённяшнега перыяду, змяшчае артыкулы навукоўцаў, а таксама пашыранныя варыянты дакладаў, якія былі прадстаўлены на навуковай канферэнцыі.
    Разлічаны на прафесійных гісторыкаў, выкладчыкаў і ўсіх тых, хто цікавіцца эканамічнай гісторыяй Беларусі.
    05032014-1 Варонін В.А., Скеп’ян А.А., Мацук А.У., Краўчанка В.В. Гісторыя Беларусі XVI—XVIII стст.: вуч. дапам. для 7-го кл. устаноў агул. сяр. адукацыі. — Мінск: Выд. цэнтр БДУ, 2017. — 214 с.
    Волкаў, М. А. Слуцк на старых планах / М.А.Волкаў ; навук. рэд. Д. В. Лісейчыкаў. – Мінск : Беларусь, 2017. – 159 c.
    У кнізе з апорай на багаты выяўленчы матэрыял адлюстравана гісторыя Слуцка, аднаго з найбольш самабытных гарадоў Беларусі. Асновай для вывучэння шматграннай і яскравай мінуўшчыны Слуцка з’яўляюцца планы горада і яго частак XVII – пачатку ХХ ст. Для раскрыцця асаблівасцей архітэктуры паселішча ў кнізе таксама змешчаны малюнкі асобных будынкаў і архітэктурных комплексаў, а таксама фотаздымкі горада. Большасць планаў і малюнкаў былі выяўлены ў архівах Беларусі, Польшчы, Германіі, Расіі і Літвы і публікуюцца ўпершыню.
    Прызначаецца для ўсіх, хто цікавіцца мінуўшчынай Слуцка, а таксама гісторыяй архітэктуры і горадабудаўніцтва Беларусі.
    Георгій Якаўлевіч Галенчанка: нарысы жыцця і навуковай дзейнасці / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі, Цэнтр. навук. б-ка ім. Я. Коласа; уклад.: А.А. Скеп’ян [і інш.]. — Мінск: Беларуская навука, 2018. — 147 с.
    У выданні адлюстраваны асноўныя вынікі навуковай, навукова-арганізацыйнай, педагагічнай, грамадскай дзейнасці лаўрэата Дзяржаўнай прэміі Беларусі, доктара гістарычных навук, дацэнта Георгія Якаўлевіча Галенчанкі. Разлічана на навуковую грамадскасць і ўсіх, хто цікавіцца гісторыяй беларускай навукі.
    Бохан Ю.М. Мястэчкі і працэсы ўрбанізацыі на землях Беларусі ў ХV—ХVІІІ стст. / уклад. М.А. Волкаў. — Мінск: Беларус. навука, 2018. — 292 с.
    Асноўную частку кнігі складае кандыдацкая дысертацыя Юрыя Мікалаевіча Бохана «Мястэчкі вярхоўяў Віліі і нёманскай Бярэзіны ў ХV-ХVІІІ стст. (паархеалагічных і пісьмовых крыніцах)», якая была абаронена ў 1994 г., але да гэтага часу не дачакалася публікацыі. У ёй на матэрыяле асобнага рэгіёна разглядаюцца мястэчкі як адна з найважнейшых форм урбаністычных паселішчаў, што спрыялі гаспадарчаму развіццю навакольных зямель. У астатняй частцы кнігі сабраны апублікаваныя артыкулы Ю. М. Бохана па праблеме ўрбаністыкі. Разлічана на прафесійных гісторыкаў, выкладчыкаў, студэнтаў і ўсіх тых, хто цікавіцца гісторыяй Вялікага Княства Літоўскага і Беларусі.
    19022012-2 Людзі і ўлада Навагрудчыны: гісторыя ўзаемадзеяння: (да 500-годдзя надання Навагрудку прывілея на магдэбургскае права): зб. навук. арт. / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі; уклад.: А.А. Скеп’ян, В.В. Даніловіч, А.Б. Доўнар; рэдкал.: А.А. Каваленя [і інш.]. — Мінск: Беларус. навука, 2013. — 359 с.
    Зборнік прысвечаны розным аспектам развіцця Навагрудскай зямлі і самога горада Навагрудка, змяшчае пашыраныя варыянты дакладаў, якія былі зачытаны на міжнароднай навуковай канферэнцыі. Галоўны блок артыкулаў прысвечаны розным аспектам гісторыі і культуры Навагрудчыны.
    Разлічаны на прафесійных гісторыкаў, выкладчыкаў і ўсіх тых, хто цікавіцца рэгіянальнай гісторыяй Беларусі.
    19022012-1 Карэліччына: людзі, падзеі, час : зб. навук. артыкулаў / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі; уклад.: А. А. Скеп’ян [і інш.]; рэдкал. : А. А. Каваленя [і інш.]. — Мінск : Беларус. навука, 2012. — 486 с.
    Зборнік прысвечаны розным аспектам гістарычнага развіцця Карэліччыны, саміх Карэліч і Міра, змяшчае артыкулы мясцовых краязнаўцаў, гісторыкаў і літаратуразнаўцаў, а таксама пашыраныя варыянты дакладаў, якія былі зачытаны на VІІ—Х Карэлічскіх чытаннях. Галоўны блок артыкулаў прысвечаны розным аспектам гісторыі і культуры Карэліччыны.
    Разлічаны на прафесійных гісторыкаў, выкладчыкаў, настаўнікаў гісторыі і ўсіх тых, хто цікавіцца рэгіянальнай гісторыяй Беларусі.
    19022012-1 Скеп’ян А.А. Князі Слуцкія. – Мінск, 2013. – 246 с.
    19022012-1 Мацук А.У. Полацкае ваяводства ў XVIII ст.: ваявода, шляхецкая эліта, соймікі. – Мінск: Беларуская навука, 2014. – 230, [3] с. : іл., партр., факсім.