Голубев Валентин Федорович

Родился 21 июня 1955 г. в г. Кривой Рог, Украина. В 1981 г. закончил исторический факультет Белорусского государственного университета. В 1982—1985 гг. — аспирант Института истории НАН Беларуси, в 1987 г. защитил кандидатскую диссертацию «Землевладение и землепользование крестьян Белоруссии в XVI—XVIII стст.» (научный руководитель д.и.н. В.И. Мелешко), в 1999 г. — присвоено ученое звание доцент, в 2007—2010 гг. — докторант Института истории НАН Беларуси, в 2011 г. защитил докторскую диссертацию «Сельская община в государственных, частновладельческих и церковных владениях Беларуси в XVI—XVIII стст.» (научный консультант д.и.н. Г.Я. Голенченко). В 2014 г. — присвоена ученое звание профессор.
Научные стажировки в Женевском, Белостокском, Варшавском, Вроцлавском, Ягеллонском, Познаньском, Вильнюсском педагогическом университетах. Первый лауреат Премии имени Льва Сапеги (Польша, 2006 г.)

Трудовая деятельность:
C 1981 г. работает в Институте истории: 1981—1982 гг. — старший лаборант, 1982—1985 гг. — аспирант, 1985—1989 гг. — младший научный сотрудник, 1989—1990 гг. — научный сотрудник, 1990—1992, 1996—2011 гг. — старший научный сотрудник, 2011—2013 гг. — ведущий научный сотрудник, в 2013 — главный научный сотрудник, с 2014 — заведующий отделом.
Депутат Верховного Совета БССР ХІІ созыва. В 1992—1996 гг. — секретарь Комиссии Верховного Совета Республики Беларусь по международным делам и внешнеэкономическим связям. Член Конституционной Комиссии, один из авторов Конституции Республики Беларусь и Декларации «О государственном суверенитете Республики Беларусь».

Преподавательская деятельность:
Белорусский государственный университет, Белорусский государственный экономический университет, Европейский гуманитарный университет, Полоцкий государственный университет, Женевский университет, Белостокский университет, Варшавский университет, Познаньский университет, Вроцлавский университет, Белорусский гуманитарный лицей.

Сфера научных интересов:
Социально-экономическое развитие Великого Княжества Литовского, конфессиональная история, история семьи, община, белорусский город и замок в XIV—XVIII вв., историография и источниковедение истории Беларуси, история белорусского государственности.

Публикации
Автор более 250 научных работ, из них:

Монографии:

• Сялянскае землеўладанне і землекарыстанне на Беларусі: ХVІ—ХVІІІ стст. — Мінск: Навука і тэхніка, 1992. — 176 с.
• Сельская абшчына ў Беларусі ХVІ—ХVІІІ стст. — Мінск: Беларус. навука, 2008. — 407 с.

Коллективные монографии:

• Гісторыя сялянства Беларусі: у 3 т. / рэдкал.: В.І. Мялешка (гал. рэд.) [і інш.]. — Т. 1: Гісторыя сялянства Беларусі ад старажытнасці да 1861 г. — Мінск, 1997.
• Гісторыя Беларусі: у 6 т. / рэдкал.: М. Касцюк (гал. рэд.) [і інш.]. — Т 3. Беларусь у часы Рэчы Паспалітай (ХVІІ—ХVІІІ стст.) / Ю. Бохан [і інш.]. — Мінск, 2004.
• Белавежская пушча. Вытокі запаведнасці. Гісторыя і сучаснасць / В.Ф. Голубеў, В.Г. Белявец і інш. // А.А. Каваленя (кір.) [і інш.]; рэд. А.А. Каваленя. — Мінск, 2009.
• Гісторыя Пінска. Ад старажытнасці да сучаснасці. / В.Ф. Голубеў, А.Б. Доўнар і інш. — Мінск, 2012.
• Речица 800 лет истории / В.Ф Голубев, О.А. Макушников и др. — Речица, 2013.

Совместные работы:

• Ці ведаеце Вы гісторыю сваёй краіны? / В.Ф. Голубеў, У.П. Крук, П.А. Лойка. — Мінск, 1994. — 135 с.
• Belarus in the context of times and politics // V. Golubev, A. Sannikov. — Stockholm: The Olof Palme International Center, 1997. — 71 s.
• Аграрная рэформа Антонія Тызенгаўза на Беларусі ў другой палове ХVІІІ ст. / В.Ф. Голубеў, І.Ф. Кітурка // З гісторыі эканамічных рэформаў на Беларусі. Вучэбна-метадычны зборнік. — Выпуск 3. — Мінск, 2003. — С. 32—48.
• Гісторыя Беларусі ад старажытных часоў да пачатку ХХІ ст. У пытаннях і адказах. / В.Ф. Голубеў, В.І. Ермаловіч, Г.А. Грыгор’еў [і інш.]. — Мінск, 2003. — 296 с.
• Антоній Тызенгаўз — стваральнік мануфактур, асветнік і меценат / В.Ф. Голубеў, І.Ф. Кітурка // Філаматы. Бюлетэнь Рэспубліканскага грамадскага аб’яднання “Таварыства аматараў ведаў (філаматаў)” № 2 (5). — Мінск, 2003. — С. 74—95.
• Belarusian Trade Unions: Transformation and Prospects / V. Holubew, A. Khadyka. — Minsk: Fridrich Ebert Foundation, 2003. — 96 p.
• Нарысы гісторыі беларускай дзяржаўнасці / В.Ф. Голубеў, І.Ф. Кітурка. — Мінск, 2004. — 140 c.
• Формы рэнты і сельская абшчына ў другой палове XVI — XVII ст. Карта / В.Ф. Голубеў, В.М. Цемушаў; Формы рэнты і сельская абшчына ў другой палове XVIІ — першай палове XVIIІ ст. Карта / В.Ф. Голубеў, В.М. Цемушаў; Формы рэнты і сельская абшчына ў другой палове XVIIІ ст. Карта / В.Ф. Голубеў, В.М. Цемушаў // Вялікі гістарычны атлас Беларусі ў 4-х тамах. — Т.2. — Мінск: Белкартаграфія, 2013.

Важнейшие научные статьи:

• Вялікая аграрная рэформа ХVІ ст. // Спадчына. — 1993. — № 4. — С. 63—78.
• Сялянская абшчына ў заходнебеларускай вёсцы // Этнасацыяльныя і культурныя працэсы ў заходнім рэгіёне Беларусі: гісторыя і сучаснасць : матэрыялы рэсп. навук. канф., Гродна, 5—6 снежня 1997 г. — Гродна, 1998. — С. 292—294.
• Беларуска-расійскія дачыненні: гісторыя, сучаснасць, перспектывы // Ад “тутэйшасці” да нацыянальнай дзяржаўнасці. — Мінск, 1999. — С. 234—243.
• Архивное наследие Великого княжества Литовского в государственных архивах Беларуси, Литвы, Польши и России: к проблеме выявления, изучения и введения в научное обращение // The Sciences Archives in the European Integration: materials of the International Conference. Warsaw, Poland, 2—3 XII 1999. — Warszawa, 2000. — S. 175—179.
• Праблемы тэрміналогіі сацыяльна-эканамічнай гісторыі Беларусі 13-18 ст. // Гістарычны альманах. — Т. 9. — Гародня, 2003. — С. 6—12.
• Канфесійная палітыка ў Беларусі: гісторыя і сучаснасць // Філаматы. Бюлетэнь Рэспубліканскага грамадскага аб’яднання “Таварыства аматараў ведаў (філаматаў)”. — № 1 (4).— Мінск, 2003. — С. 85—95.
• Беларуска-расійскія адносіны: гістарычны вопыт і новыя падыходы // Філаматы. Бюлетэнь Рэспубліканскага грамадскага аб’яднання “Таварыства аматараў ведаў (філаматаў)”. — № 3 (6). — Мінск, 2003. — С. 5—23
• Культура Беларуси в годы советской власти. // Філаматы. Бюлетэнь Рэспубліканскага грамадскага аб’яднання “Таварыства аматараў ведаў (філаматаў)” № 4 (7). Мінск, 2003. — С. 69—86.
• Методыка напісання навуковай працы // Вялікае княства Літоўскае. Метадалогія і метады даследавання. Санкт-Пецярбург, 2003. — С. 28—43.
• Грамадска-тэрытарыяльныя супольнасці ў Беларусі: ад родавай абшчыны да суседскай грамады // Гіст.-археал. зб. — 2005. — № 20. — C. 206—211.
• Гістарыяграфія сацыяльна-эканамічнай гісторыі Вялікага княства Літоўскага ХІІІ—ХVІ стст. // Вялікае княства Літоўскае: гісторыя вывучэння ў 1991—2003 гг.: матэр. міжнар. круглага стала, Гродна, 16—18 мая 2003 г. — Мінск, 2006. — С. 124—138.
• Гарадскія збудаванні і ўмацаванні горада Шклова і абшчына ў Шклоўскай воласці паводле інвентарных апісанняў другой паловы ХVІІ — першай паловы ХVІІІ ст. // Материалы по археол. Беларуси. Памятники эпохи железа и средневековья Беларуси. К 60-летию О.Н. Левко. — 2007. — № 14. — С. 201—214.
• Бона Сфорца і Жыгімонт Аўгуст — ініцыятары і арганізатары Вялікай аграрнай рэформы ў ВКЛ // Ягелоны: дынастыя, эпоха, спадчына. Матэр. міжнар. навук.-практ. канф. Гальшаны—Навагрудак. 8—10 верасня 2006 г. — Мінск, 2007. — С. 216—231.
• Сельская грамада ў Беларусі ХVІ—ХVІІІ стст. // Беларускі гістарычны часопіс. — 2008. — № 10 — C. 8—20.
• “Сельская грамада ў польскай гістарыяграфіі” // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — Беласток, 2008. — № 30. — С. 26—40.
• Абшчына ў расійскай гістарыяграфіі ХІХ—ХХ стст. // Вес. Нац. акад. навук Беларусі. Сер. гуман. навук. — 2009. — № 4. — С. 72—80.
• Крыніцы па гісторыі сялянскай абшчыны ў Беларусі ў ХVІ—ХVІІІ стст. // Беларускі гістарычны часопіс. — 2009. — № 10. — C. 24—30.
• Паганскія і хрысціянскія традыцыі ў паўсядзённым (сямейным) жыцці сялян Беларусі ў XVI—XVIII стст. // Вялікае княства Літоўскае ў гісторыі і культуры Беларусі: зб. навук. арт. — Мінск. — 2009. — С. 49—56.
• Сільська община (громада) XVI—XVIII стст. в українській історіографії // Український історичний журнал. — Київ, 2009. — № 5. — С. 186—200.
• “Старина” в жизни населения белорусских земель Великого Княжества Литовского как отражение исторической памяти (конца ХV — середины ХVІ вв.) // Kulturines atminties kaita ir lokaline istorija. Alternation of Cultural Memory and Local History: sudare R.R. Trimoniene. Acta Humanitarica Universitatis Saulensis. — 2009. — №9. — P. 266—273.
• Валочная памера на беларускіх землях // Вялікі гістарычны атлас Беларусі ў 4-х тамах. — Т. 1. — Мінск: Белкартаграфія, 2009. — С. 77.
• Ульскі замак паводле інвентара 1581 г. // Беларускае Падзвінне: вопыт, методыка і вынікі палявых і міждысцыплінарных даследаванняў. Зб. навук. прац міжнар. навук. канфер., прысвечанай 160-годдзю з дня нараджэння А.П. Сапунова (Полацк, 21—23 красавіка 2011 г.). — Наваполацк, 2011. — С. 43—45.
• Ліст Льва Сапегі, канцлера Вялікага княства Літоўскага магілёўскага старосты, жыхарам горада Слоніма на самакіраванне, 1 студзеня 1615 г. // Гістарычная ўрбаністыка: асновы метадалогіі і крыніцазнаўчая база. Зборнік навуковых артыкулаў. — Гродна, 2011. — Ч. І. — C. 150—154.
• Горад Мазыр паводле інвентара 1789 г. // Музей і традыцыйная культура Беларусі. Матэрыялы ІІ навукова-практ. канферэнцыі. Мазыр, 30—31 мая 2012 г. — С. 46—49.
• Панскі маёнтак ў Беларусі XVІ—XVIІ стст. у айчыннай гістарыяграфіі // Крізь століття. Студії на пошану Миколи Крикуна з нагоди 80-річчя. — Львів, 2012. — С. 631—639.
• Грамада ў сельскім судаводстве ў Беларусі XVI—XVIII стст. // Вялікае княства Літоўскае: Права. Вайна. Дыпламатыя. / Пад рэд. С.Ф. Сокала, А.М. Янушкевіча. — Мінск, 2012. — С. 151—165.
• “З гісторыі паўсядзённага жыцця насельніцтва г. Дзісна ў пачатку XVII ст. (паводле скаргі ксяндза Дзісненскага касцёла на праваслаўных жыхароў за пераслед католікаў)” // Полацк у гісторыі і культуры Еўропы. Матэрыялы міжнароднай навуковай канферэнцыі (Полацк, 22—23 мая 2012 г.). — Мінск, 2012. — С. 181—191.
• Новыя дакументы па гісторыі Лепеля // Беларускі гістарычны часопіс. — 2013. — № 12. — С. 5— 20.
• Люблю Беларусь! Пароль паўстанцаў 1863—1864 гг. // Беларускі гістарычны часопіс. — 2013. — № 12. — С. 11—15.
• Столік аднаногі з круглаю шашачнаю дошкаю… (аб рэчах, што засталіся пасля смерці К. Каліноўскага) // Беларускі гістарычны часопіс. — 2013. — № 12. — С. 16—24.

Информационно-методическое пособие

• Гісторыя Беларусі — даты, падзеі, асобы: інфармацыйна-метадычны дапаможнік. — Мінск: Лімарыус, 2013. — 178 с.