Довнар Александр Борисович

Родился 1 января 1972 г. в д. Загораны Вилейского р-на Минской обл. В 1994 г. окончил исторический факультет Белорусского государственного педагогического университета. В 1998 г. окончил аспирантуру Института истории НАН Беларуси, в ноябре 2004 г. защитил кандидатскую диссертацию «Социально-экономическое положение крестьян-слуг государственных и частных владений на белорусских землях во второй половине XVI — середине XVIII в.» (научный руководитель — к.и.н. П.О. Лойко). 15 марта 2023 г. по результатам экспертизы в Президиуме ВАК присвоено ученое звание доцента по специальности «История».

Трудовая деятельность:
С 1998 г. — работает в Институте истории НАН Беларуси:
— с 1998 г. — младший научный сотрудник отдела истории Беларуси XIII—XVIII вв.;
— с декабря 2005 г. — заведующий сектором источниковедения и археографии отдела истории Беларуси Средних веков и начала Нового времени;
— с января 2014 г. — заведующий отделом источниковедения и археографии.
— c января 2021 г. — заведующий отдела специальных исторических исследований

Сфера научных интересов:
Социально-экономическое развитие Беларуси времен Великого княжества Литовского XV—XVIII вв.: экономическое положение городов, развитие сельского хозяйство, состояние дорожных коммуникаций и водного, сухопутного транспорта; особое внимание уделяет вопросам социальной стратификации мещанского и крестьянского сословий, в сферу его интересов входят проблемы городского самоуправления и финансово-хозяйственная деятельность органов городского самоуправления XV—XVIII вв.

Публикации
Автор более 100 научных работ, из них:

Монографии:

• Сяляне-слугі Беларусі другой паловы XVI — сярэдзіны XVIII ст. — Мінск: Белар. навука, 2007. — 193 с.
• Сацыяльна-эканамічнае становішча сялян-слуг дзяржаўных і прыватных уладанняў на беларускіх землях у другой палове XVI—сярэдзіне XVIII ст. / Аўтарэферат дысертацыі на атрыманне вучонай ступені кандыдата гістарычных навук. — Мінск, 2004. — 21 с.

Разделы в коллективных монографиях:

• Новагародак у перыяд Вялікага Княства Літоўскага і ў складзе Рэчы Паспалітай. 3.3. Гарадское самакіраванне = Новогородок в период Великого Княжества Литовского и в составе Речи Посполитой 3.3. Городское самоуправление // Гісторыя Навагрудка — з глыбінь вякоў да нашых дзён = История Новогрудка — из глубин веков до наших дней / [М.П. Касцюк і інш.], рэд. кал.: М.П. Касцюк (гал. рэд.) — Мінск: Белстан, 2016. — С. 210—234.
• Новагародак у перыяд Вялікага Княства Літоўскага і ў складзе Рэчы Паспалітай. 3.4. Сацыяльна-эканамічнае развіццё горада. = Новагародак у перыяд Вялікага Княства Літоўскага і ў складзе Рэчы Паспалітай. 3.4. Сацыяльна-эканамічнае развіццё горада // Гісторыя Навагрудка — з глыбінь вякоў да нашых дзён = История Новогрудка — из глубин веков до наших дней / [М.П. Касцюк і інш.], рэд. кал.: М.П. Касцюк (гал. рэд.) — Мінск: Белстан, 2016. — С. 235—255. (у сааўтарстве з В.Ф. Голубевым)
• Охранная служба в XIII—XVIII веках // Память: Внутренние войска МВД Республики Беларусь: историко-документальная хроника. — Минск, 2008. — С. 8 — 25
• Рамяство і гандаль у Беларусі XV—XVI ст. // Гісторыя Беларусі: У 6 т. — Мінск: Экаперспектыва, 2008. — Т. 2: Беларусь у перыяд Вялікага Княства Літоўскага / Ю.Бохан і інш.; рэд. кал.: М. Касцюк (гал. рэд.) і інш. — С. 338—357.
• Войны ВКЛ з Маскоўскай дзяржавай у канцы XV — першай трэці XVI ст. // Гісторыя Беларусі: У 6 т. — Мінск: Экаперспектыва, 2008. — Т. 2: Беларусь у перыяд Вялікага Княства Літоўскага / Ю.Бохан і інш.; рэд. кал.: М. Касцюк (гал. рэд.) і інш. — С. 411—426
• Барацьба супраць татарскіх набегаў // Гісторыя Беларусі: У 6 т. — Мінск: Экаперспектыва, 2008. — Т. 2: Беларусь у перыяд Вялікага Княства Літоўскага / Ю.Бохан і інш.; рэд. кал.: М. Касцюк (гал. рэд.) і інш. — Мінск, 2008. — С. 426—436
• Белавежская пушча ў часы Вялікага княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай // Белавежская пушча: вытокі запаведнасці, гісторыя і сучаснасць. — Мінск: Беларуская навука, 2009. — С. 94—120 (у сааўтарстве з В.Ф.Голубевым і А.А.Скеп’ян).
• Cоциально-экономическое развитие белорусских земель в составе Великого княжества Литовского и Речи Посполитой второй половины XIII—XVIII в. // Беларусь: Народ. Государство. Время / Редкол. А.А.Коваленя и др. — Минск: Беларуская навука, 2009. — С. 404—424.
• Кіраванне і самакіраванне. Эвалюцыя ўлады: прыватны горад, велікакняжацкі горад, горад з магдэбургскім правам // Гісторыя Пінска. Ад старажытнасці да сучаснасці. — Мінск: Вышэйшая школа, 2012. — С. 123—154. (у сааўтарстве з В.Ф.Голубевым)
• Сацыяльна-эканамічнае развіццё. Сацыяльны склад насельніцтва // Гісторыя Пінска. Ад старажытнасці да сучаснасці. — Мінск: Вышэйшая школа, 2012. — С. 154—192. (у сааўтарстве з В.Ф.Голубевым)

Важнейшие научные статьи:

• Сяляне-слугі ў дзяржаўнай лясной гаспадарцы Вялікага княства Літоўскага // Весці НАНБ. — Сер. гуманітар. навук. — 1999. — №2 — С. 59—65.
• Сяляне-слугі ў прыватных уладаннях Беларусі ў другой палове XVI — сярэдзіне XVII ст. // Штогоднік Інстытута гісторыі НАН Беларусі, 1999. — Мінск, 1999. — С. 26—31.
• Становішча сялян-слуг у сярэдзіне XVI стагоддзя // Весці НАНБ. — Сер. гуманітар. навук. — 1999. — №3. — С.58—61.
• Нарыс гісторыі вёскі Лукавец сярэдзіны XVI — пачатку XVII ст. // Гісторыка-археалагічны зборнік. — №16. — Мінск, 2002.
• Аб’яднанне войтаўска-лаўніцкага і бурмістраўска-радзецкага суда Магілёва (па даным 1636 г.) // Гісторыя Магілёва: мінулае і сучаснасць:зборнік навуковых прац удзельнікаў Трэцяй Міжнароднай навуковай канферэнцыі “Гісторыя Магілёва: мінулае і сучаснасць” у 2 ч. — Ч. 1. — Магілёў, 2003. — С. 64—69.
• “Масты ў паўтара пруты”. Нарыс з гісторыі дарожных камунікацыяў Беларусі XVI—XVIII стст. // Спадчына. — 2003. — №2—3. — С. 63—69.
• Падцвярджальны прывілей Полацку 1633 г. (нарыс з гісторыі Полацка 30-х гадоў XVII ст.) // Полацкія гістарычныя запіскі — Т. 1 — Полацк, 2004. — С. 43—49.
• Стан дарожных камунікацый Рэчыцкага павета (1765—1766 гг) // Пятыя міжнародныя Доўнараўскія чытанні. Рэчыцы 22—23 верасня 2005 г. — Гомель, 2005. — С. 220—225.
• Прывілей на магдэбургскае права Сіроціну // Весці НАН Беларусі. — Серыя гуманітарных навук. — Мінск, 2005, ч.2. — С. 27—29.
• Парк гужавога транспарта Радзівілаў у Нясвіжы ў другой палове XVIII ст. // Мастацкая спадчына Нясвіжа. Матэрыялы міжнароднай навуковай канферэнцыі. — Нясвіж, 2006. — С. 55—58.
• Прывілей на магдэбургскае права мястэчку Баруны 1705 г. // Ягелоны: дынастыя, эпоха, спадчына: матэрыялы Міжнар. навук.-практ. канф. (Гальшаны—Навагрудак, 8—10 верас. 2006 г.) — Мінск, 2007. — С. 103—107.
• Рэестр дакументаў мінскага бурмістра Яна Давіда Шэйбы // Мінск і мінчане: дзесяць стагоддзяў гісторыі (да 940-годдзя горада): матэрыялы Міжнар. навук.-практ. канф. (Минск, 7—9 верасня 2007 г) — Мінск: Беларус. навука, 2008. — С. 96—99.
• Рэчыца ў кнігах Метрыкі ВКЛ часоў Жыгімонта Вазы // Шостыя Міжнародныя Довнараўскія чытанні” міжнародная навуковая канф. (2007, Рэчыца). Міжнародная навуковая канферэнцыя “Шостыя Міжнародныя Довнараўскія чытанні”, 14—15 лістапада 2007 г. У 2 ч. — Гомель, 2008. — Ч. 2: Рэчыца ў часе і прасторы: 195 год заснаваня горада / В.М.Лебедзева (адк. рэд.) і інш. — C. 29—37.
• Прывілей караля польскага і вялікага князя літоўскага Станіслава Аўгуста Панятоўскага Навагрудку 1767 года // Навагрудчына ў гістарычна-культурнай спадчыне Еўропе (да 600-годдзя Грунвальдскай бітвы). — Мінск, 2010. — С. 145—151.
• Гаспадарчае развіццё маёнтка Смалявічы ў XVII ст. // Першых Радзівілаўскія чытанні: роля і значэнне прадстаўнікоў роду Радзівілаў у гісторыі Беларусі: з нагоды 390-годдзя заснавальніка Жодзіна Багуслава Радзівіла (1620—1669): зборнік матэрыялаў / склад. А.М. Сімановіч, І.А. Нікалаева. — Мінск, 2010. — С. 23—32.
• Крыніцы па гісторыі Белавежскай пушчы ў Метрыцы ВКЛ // Беловежская пуща: история, природа, туризм: материалы междунар. науч.-практ. конф. посвящ. 600-летию заповедности Беловежской пущи («Беловежская пуща: от лесничества до Национального парка», (Каменюки, 14 ноября 2008 г.), «Беловежская пуща: история, природа, туризм» (Каменюки, 18—19 сентября 2009 г.) / Упр. Делами Президента Респ. Беларусь [и др.]; науч. ред. А.А. Коваленя, М.Е. Никифоров. — Брест: Альтернатива, 2010. — С. 66—73.
• Архіў мінскага бурмістра Яна Давіда Шэйбы (стан, структура, лёс 1762) // Нацыянальны гістарычны архіў: гісторыя і сучаснасць: матэрыялы юбілейн. навук.-практ. канф., прысвеч. 70-годдзя Нац. Гіст. Архіва Беларусі (Мінск, 8 ліпеня 2008 г.) — Мінск: НАРБ, 2008. — С. 56—64.
• Пастанова камісараў Яна Казіміра Вазы 1650 г. аб парадку кіравання ў Гародні // Гарадзенскі палімпсест. 2009. Дзяржаўныя ўстановы і палітычнае жыццё. ХV—ХХ ст. / Пад рэд. А.Ф.Смаленчука, Н.У.Сліж. — Гродна, 2009 — С. 118—127.
• Прывілеі Віцебска са збору пергамінавых актаў Галоўнага архіва старажытных актаў у Варшаве // Актуальныя праблемы крыніцазнаўства айчыннай гісторыі» матэрыялы міжнароднай навукова практычнай канферэнцыі, прысвечанай 450-годдзю віцебскага гарадскога прада і 100-годдзю выдання першай кнігі зборнікі «Полоцко-Витебская старина», 6—7 кастрычніка 2011 г., Витебск. — Віцебск, 2011. — С. 11—13.
• Увядзенне самакіравання ў Слуцку ў другой палове XVII ст. // Гістарычная ўрбаністыка: асновы метадалогіі і крыніцазнаўчая база. Зборнік навуковых артыкулаў / ГрДУ імя Я.Купалы; рэдкал.: І.В. Соркіна (гал.рэд.) [і інш.]. — Гродна: ГрДУ, 2011. — Ч. І. — C. 141—149.
• «Ревизорская устава Мозыря 1561 г.» // II міжнародна наукова конференция «Украïна і Велике князівство Литовське в XIV — XVIII ст.: політичні, экономічні, міжнаціональні та соціокультурні відносини в загальноєвропейському вимірі», 22 — 24 вересня 2011 р., Кам’янець-Подільський. Тези доповидей. — Киïв, 2011 — C. 41—44.
• Сельская гаспадарка Заслаўскага княства ў канцы XVII ст. // Вестник Минского городского Института развития образования (Далее — МГИРО). — Минск, январь — март 2011 г. — №1 (3). — С. 64—67.
• Гаспадарчая інструкцыя заслаўскага эканома // Вестник МГИРО. — Минск, апрель — июнь 2011 г. — №2 (4). — С. 11—13.
• Прывілеі на таргі і кірмашы мястэчак Ашмяншчыны XVIII ст. // Ашмяншчына: праблемы рэгіянальнай гісторыі Беларусі: зб. навук.арт. / рэдкал.: А.А.Каваленя [і інш.] — Мінск: Беларус. навука, 2011. — С. 227—237.
• Прывілей на магдэбургскае права Капылю 1652 г. // Капыль і магдэбургскае права: Нарысы гісторыі горада ХІV—ХІХ стагоддзяў. — Гродна, 2012. — С. 114—124.
• Прывілеі князёў Радзівілаў мястэчку Мір // Карэліччына: людзі, падзеі, час: зб. навук. артыкулаў / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі; уклад.: А. А. Скеп’ян. — Мінск: Беларус. навука, 2012. — С. 88—95.
• Панцырныя баяры Беларусі ў другой палове XVI — першай палове XVII ст. (на прыкладзе Азярышчанскага староства) // Крізь століття.Студії на пошану Миколи Крикуна з нагоди 80-річчя. — Львів, 2012. — С. 268—282. (у сааўтарстве з В.Ф.Голубевым)
• Арыгіналы прывілеяў Навагрудку XVI—XVIII ст. у фондазховішчах Нацыянальнага музея Літвы. // Людзі і ўлада Навагрудчыны: гісторыя ўзаемадзеяння (да 500-годдзя надання Навагрудку прывілея на магдэбургскае права). зб. навук. арт. / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі; уклад.: А. А. Скеп’ян, В.В.Даніловіч, А.А. Доўнар, рэдкал.: А.А. Каваленя [і інш.]. — Мінск: Беларус. навука, 2013. — С. 113—119.
• Рэнавацыйны прывілей Радуні 1792 г.: змест, кошт, значэнне // Вестник МГИРО. — Минск, октябрь — декабрь 2016 г. — №5 (28). — С. 45—50.
• Правы, свабоды для развіцця, росквіту, аздобы і багацця горада і мяшчан (прывілей на магдэбурскае права Сіроціна 1767 г. // Беларускі гістарычны часопіс. — 2017 — №1. — с. 31 — 34
• Добраўпарадкаванне Нясвіжа органамі гарадскога самакіравання ў сярэдзіне XVII cт. // Беларускі гістарычны часопіс. — 2018, №9 — С. 22 — 32.
• Реформа управления города Высокое Брестского воеводства 1794 г. // XVIII amžiaus studijos. — T. 4: Lietuvos Didžioji Kunigaikštystė. Visuomenė. Kasdienybės istorija / Sudarytoja Ramunė Šmigelskytė-Stukienė. — Vilnius: Letuvas istorijos institutas, 2018. — S. 319 — 364.
• Położenie społeczne bojarów putnych i pancernych województwa połockiego w Wielkim Księstwie Litewskim w świetle źródeł z połowy XVIII wieku // Chłopi na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej do czasów uwłaszczenia. — Ciechanowiec-Warzszawa, 2019. — S. 119 — 133.
• Ці атрымоўвала шляхта выпісы судоў на пергаміне ў XVI cт.? Выпісы 1589 г. з актавых кніг земскага суда Віцебскага ваяводства // Беларускі археаграфічны штогоднік. — Выпуск 20 — 2019. — С. 132 — 140.
• Устава Чачэрскай і Рагачоўскай воласцей 1629 года // Рэчыцкі край : да 150-годдзя з дня нараджэння Мітрафана Доўнара-Запольскага : зб. навук. арт. / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі, Гомел. дзярж. ун-т ім. Ф.Скарыны, Рэчыц. райвыканкам ; уклад.: А. Б. Доўнар, В. М. Лебедзева ; навук. рэд. В. Ф. Голубеў — Мінск, Беларуская навука, 2019 — 399 с. : іл. — (Беларусь праз прызму рэгіянальнай гісторыі). — С. 226 — 245.
• 29 верасня 1630 г. — дзень Святого Міхаіла і Сімхас-Тора ў Мсціслаўлі: адзін дзень, два святы, тры погляды на падзеі Стрэнкоўскі // Рэлігійнае жыццё ў Вялікім Княстве Літоўскім і Каралеўстве Польскім у XVI—XVIII стагоддзях: у коле мясцовых спраў і праблем : зб. навук. арт. / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі ; навук. рэд. А. А.Скепьян ; рэдкал.: А. А. Каваленя [і інш.]. — Мінск : А. М. Янушкевіч, 2019. — 324 с. — С. 193 — 209.
• «Калі цар і кароль шукалі між сабой перамогу» — Мсціслаўшчына ў 1708 г. (па матэрыялам актавых кніг гродскага суда Мсціслаўскага ваяводства) // Мсціслаў і Мсціслаўскі край : зборнік навуковых артыкулаў / уклад. А. А. Мяцельскі ; рэдкал.: В. В. Даніловіч [і інш.]. — Мінск, Беларуская навука, 2019 — 389 с. : іл. — (Беларусь праз прызму рэгіянальнай гісторыі). — С. 193 — 206.
• Крэва — горад вольны. 1791 — 1795 гг. // Крэва : гісторыя, археалогія, культурная спадчына : зборнік навуковых артыкулаў / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі; уклад., навук. рэд. А. I. Дзярновіч. Мінск: Беларуская навука, 2020. 460 с. (Беларусь праз прызму рэгіянальнай гісторыі) — С. 252 — 260.
• Навагрудк: інвентар 1570 г., рэестры 1650 гг. як крыніцы па гісторыі горада // Беларусь у кантэксце еўрапейскай гісторыі: асоба, грамадства, дзяржава : зб. навук арт.., прысвеч. 80-год. Гродзен. дзярж. ун-та імя Янкі Купалы і 65-год. гіст. адукацыі ў Гродзен. дзярж. ун-та імя Янкі Купалы у 2 ч. Ч. 1 / ГрДУ імя Я. Купалы ; рэдкал.: А.А. Каваленя (гал. рэд), І. Ф. Кітурка (гал. рэд) [і інш.] — Гродна : ГрДУ, 2019. — С. 135 — 144.
• Гарадское самакіраванне Шклова XVI—XVIII ст. // Шклоў і Шклоўскі раён: зб. навук. арт. / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі: уклад А.Б. Доўнар; рэдкал. : В.В. Даніловіч [і інш.].— Мінск : Беларуская навука, 2020. — 306 с. : іл. — (Беларусь праз прызму рэгіянальнай гісторыі). — С. 79—93.
• З гісторыі паўсядзённасці. Маёмасны стан віцебскіх конных мяшчан у канцы XVI cт. // Актуальныя проблемы источниковедения: матерыялы международной научно-практичной конференции к 420-летию дарования городу Витебску магдебургского права. 20 — 21 апреля 2017 г. Витебск. — Витебск, 2017. — С. 352 — 356.
• Справа віцебскага мешчаніна Аніскі Варановіча 1517 г. як крыніца па гісторыі судаводства Віцебска // Віцебскія старажытнасці. Матэрыялы навуковай канферэнцыі. — Віцебск, 23 — 24 кастрычніка 2014. — Віцебск, ВДУ імя А.М. Машэрава, 2017. С. 69 — 77.
• Прывілей Слуцку 1792 г. на правы «вольнага» горада // Беларускія архівы на мяжы тысячагоддзяў: здабыткі і страты : матэрыялы навукова-практычнай канферэнцыі, прысвечанай 80-годдзю Нацыянальнага гістарычнага архіва Беларусі (Мінск. 28 чэрвеня 2018 г.). Навуковае выданне. — Мінск, БелНДІДАС. 2019. — С. 69 — 75.
• Пацвярджэнне шляхецтва прадстаўнікам гарадскога самакіраванння Магілёва ў 1777 г. // Куляшоўскія чытанні. Сборник научных статей по материалам международной научно-практической конференции. Могилев, 18 — 19 апреля 2019 г. / под ред. Т.В. Мосейчук. — Магілёў, 2020. — С. 206 — 211.