Метельский Андрей Анатольевич

Трудовая деятельность:
В Институте истории НАН Беларуси работает с 1990 г.: 1990—1993 гг. младший научный сотрудник, 1993–1998 гг. научный сотрудник, 1998–2009 гг. старший научный сотрудник отдела археологии средневекового периода, 2009—2013 гг. старший научный сотрудник отдела истории Беларуси Средних веков и начала Нового времени, с 2014 г. старший научный сотрудник отдела источниковедения и археографии, с февраля 2016 г. — ведущий научный сотрудник отдела источниковедения и археографии, а с июля 2018 г. заведующий отделом историографии и методов исторических исследований. С 2021 г. — отдела истории Беларуси IX—XVIII веков. С 2022 г. — ведущий научный сотрудник отдела истории Беларуси IX-XVIII веков и археографии.

Преподавательская деятельность:
Институт туризма Белорусского государственного университета физкультуры. Международный государственный экологический институт им. А.Д. Сахарова Белорусского государственного университета.

Сфера научных интересов:

• археология и история Средневековья и Нового времени;
• историческая география;
• археография.

Публикации
Автор более 200 публикаций, из них:

Монографии:

• Мяцельскі А.А. Старадаўні Крычаў: гістарычна-археалагічны нарыс гісторыі горада ад старажытных часоў да канца XVIII ст. — Мн.: Бел. навука, 2003. — 167 с.
• Мяцельскі А.А. Мсціслаўскае княства і ваяводства ў ХІІ-ХVIII стст. — Мн.: Бел. навука, 2010. — 664 с. У 2014 г. выйшла другое выданне гэтай манаграфіі.
• Метельский А.А. Владельцы старого Несвижа. — Мн.: Бел.Эн., 2011 — 164 с. У 2014 г. выйшла другое выданне гэтай кнігі.
  Метельский А.А. Забытая Альба: очерк истории загородной резиденции Радзивиллов под Несвижем — Мн.: Бел. навука, 2014. — 128 с.
• Мяцельскі А.А. Мсціслаўская воласць, княства і ваяводства: адміністрацыйна-тэрытарыяльнае, гаспадарчае і канфесійнае развіццё ў XI-XVIII стст. — аўтарэферат дысертацыі на суісканне вучонай ступені доктара гістарычных навук па спецыяльнасці 07.00.02. — айчынная гісторыя. — Мінск, 2018. — 46 с.

Разделы в коллективных монографиях:

• Землі Пасожжа ў ХІ—ХІІІ стст // Гісторыя Беларусі ў 6 т. — Т. 1. Старажытная Беларусь. Ад першапачатковага засялення да сярэдзіны ХІІ ст. — Мінск, 2000. — с. 201—210.
• Станаўленне сярэдневяковага Новагародка = Становление средневекового Новогрудка // Гісторыя Навагрудка з глыбінь вякоў да нашых дзён = История Новогрудка из глубин веков до наших дней. — Мн., Белстан, 2014, с. 54—129. (cааўтар Т. С. Бубенька).
• Первые исторические формы белорусской государственности (ІХ — первая половина ХІІІ в.) // История белорусской государственности. В 5 т. Т. 1 : Белорусская государственность: от истоков до конца XVIII в. — Мн. : Беларуская навука, 2018. — С. 211—231 (соавторы О.Н. Левко, Г.В. Штыхов, О.В. Иов).

Археографические издания:

• Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кніга запісаў № 70. — Мінск: Беларуская навука, 2008. — 354 с.
• Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кніга № 272. Кніга судовых спраў № 58 (1576—1579). — Мінск : Беларуская навука, 2015. — 437 с.
• Помнікі права Беларусі XIV-XVI стст.: агульназемскія прывілеі і акты дзяржаўнай ўніі: крыніцазнаўчы дапаможнік / склад.: Г.Я. Галенчанка, А.А. Жлутка, А.А. Мяцельскі [і інш.] — Мінск : БелНДІДАС, 2015 — 388 с.
• Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 35 (1541—1558). — Мн.: Беларуская навука, 2020. — 539 с.

Важнейшие научные статьи:

• Некаторыя вынікі археалагічнага вывучэння акольнага горада Мсціслава ХІІ—ХVIII стст. // Весці АН БССР. Серыя грамад. навук. — 1990. — № 2. — С. 80—88. (сумесна з М. А. Ткачовым і А. А. Трусавым).
• Некаторыя пытанні гістарычнай геаграфіі Смаленскай зямлі ХІІ—ХІІІ стст. // Гістарычна-археалагічны зборнік. Памяці Міхася Ткачова. — 1993. — Ч. 2. — С. 60—76.
• Смаленска-чарнігаўскае памежжа ХІІ ст. ў міжрэччы Дзясны і Дняпра // Гістарычна-археалагічны зборнік. — 1994. — № 4. — С. 140—160.
• Орша ў ХІІ—ХІІІ стст.: паміж Полацкам і Смаленскам // Гістарычна-археалагічны зборнік. — 1995. — № 6. — С. 214—225.
• О местонахождении центра Зарубской волости Смоленской земли // Гістарычна-археалагічны зборнік. — 1996. — № 10. — С. 62—64.
• Исследователь древностей Смоленщины: Александр Лявданский // Край Смоленский. — № 1—2. — 1997. — С. 15—21.
• Да пытання аб антрапагенных і прыродных межах Віцебскай зямлі ХІІ—ХІІІ стст. // З глыбі вякоў. Наш край. Гістарычна—культуралагічны зборнік. — № 2. — 1997. — С. 100—116.
• Хоцімск: да пытання пра час ўзнікнення // Весці НАН Беларусі. Серыя гуманітарных навук. — 1999. — № 4. — С. 20—24.
• Воласць Крычава ў ХІІ—ХVI стст.: тэрыторыя, адміністрацыйна-гаспадарчы падзел, паселішчы // Гістарычна-археалагічны зборнік. — № 15. — 2000. — С. 81—92.
• Лучыцкая воласць у XV—XVIII стст // Весці НАН Беларусі. Серыя гуманітарных навук. — 2000. — № 4. — C. 59—66.
• Замак Крычава ў ХІІ—XVIII стст: фартыфікацыйныя збудаванні. // Zamak i dwór w średniowieczu od XI do XV wieku. Materialy XIX Seminariumа Mediewistycznego. — Poznań, 2001. — S. 98—103.
• Фарміраванне і тэрытарыяльнае развіццё Мсціслаўскага княства сярэдзіны ХІІ — пачатку XVI ст. // Матэрыялы па археалогіі Беларусі. — Вып. 3. — 2001. — С. 22—43.
• Гарадзішча Карабанавічы // Матэрыялы па археалогіі Беларусі. — Вып. 3. — 2001. — С. 78—101. (сааўтар А.М.Мядзведзеў).
• Археалагічныя знаходкі У.С. Галынскага з наваколляў Крычава // Матэрыялы па археалогіі Беларусі. — Вып. 3. — Мінск, 2001. — С. 276—279. (сааўтар В.Н.Сядых).
• Да пытання пра лакалізацыю Нясвіжа ХІ — пачатку XVI ст. // Беларускі гістарычны часопіс. — 2006. — № 1. — С. 26—29.
• Мсціслаўскае ваяводства на картах XVII—XVIII стст. // Гістарычна-археалагічны зборнік — 2005. — № 22. — С. 255—258. (cааўтар В.А. Блашко)
• Miasteczki wojewódstwa Mscislawskiego w XVI—XVIII wieku // Procesy lokacijne w Europe wschodnie-srodkowej. — Wroclaw, 2006. — S. 186—197.
• Князі Мсціслаўскія на службе Маскоўскай // Беларускі гістарычны часопіс. — 2007. — № 3. — С. 19—25.
• Радзівілаўская Альба канца XVI — сярэдзіны XVII ст. // Древняя история Восточной Европы. Сборник научных статей, посвящённых 80-летию профессора Э.М. Загорульского. — Мінск, 2009. — С. 98—111.
• Zachodni bastion zamku w Nieświeźu, restauracja i uźytkowanie // Zamki, grody, ruiny. Waloryzacja i ochrona. — Warszawa — Białystok, 2009. — S. 401—408.
• Заснаванне Пустынскага Свята-Успенскага манастыра: загадкі гісторыі // Беларускі гістарычны часопіс. — 2009. — № 11. — С. 47—49.
• Новыя знаходкі агнястрэльнай зброі з Нясвіжскага замка. // Беларускі гістарычны часопіс — 2012. — № 6. — С. 42—45. (сааўтар Ціхінская В.А.).
• Тыпалогія кафлі Нясвіжскага замка XVI—XVIII стст. // Матэрыялы па археалогіі Беларусі. — Вып. 23. Археалагічныя даследаванні на тэрыторыі Беларусі ў 2009—2010 гадах. — Мінск, 2012. — С. 150—160 (сааўтар Абражэвіч А).
• Fortyfikacje zamku w Nieświzu z końca XVI — początku XVIII w. // Regiony, rzemiosla, kategorie. Аrcheologia późnego średniowiecza i czasow nawoźytnych u uwaruńkowaniach nowogo ustroju. Archaeologia — Historica — Polona. / Czasopismo Uniwersiteckiego centrum archeologii Średniowiecza i Nowoźytnosci przy Uniwersitetu Mikolaja Kopernika. — T. 20. — Torun, 2012. — S. 161—190.
• Развитие летней резиденции Радзивиллов в Альбе в XVIII веке // Замкі, палацы і сядзібы ў кантэксце еўрапейскай культуры: зборнік навуковых артыкулаў. — Мінск, 2013. — С. 118—127.
• Пачаткі Навагрудка: вытокі і генезіс. // Bialoruskie Zeszyty Historyczne. — T. 40. — Białystok, 2013. — S. 7—30. (сааўтар Т.С. Бубенька).
• Первоначальный Новогрудок // Podlaskie zeszyty archeologiczne. — T. 9 — Białystok, 2013 — s. 39—58. (соавтор Т. С. Бубенько).
• Становление Новоугородка: гипотезы и реальность // Беларуская думка. — № 8, 2014, с. 80—87. (соавтор Т. С. Бубенька).
• Заснавальнік Мсціслава князь Расціслаў Мсціславіч. Штрыхi да партрэта // Канцепцыя святости. Материалы 2-й международной конференциии. Мстиславль, 27 июля 2014 г. — Смаленск, 2014, с. 144—155.
• Фортификация Несвижского замка конца ХVІ—ХVІІІ стст. (по материалам историко-археологических исследований 2001—2011 гг.) // Матэрыялы па археалогіі Беларусі. — Вып. 25. — с. 93—112.
• Археологические исследования фортификационных сооружений Новогрудского замка в 2011 г. // Матэрыялы па археалогіі Беларусі. — Вып. 25. — с. 341—344.
• Лавришевский монастырь и его основатели: мифы, агиографические предания, историческая реальность, гипотезы // Гістарычна-археалагічным зборнік. — 2015. — № 30. — С. 40—52.
• Проектный план парка в Заушье под Несвижем // Музы Нясвіжа: двадцать гадоў мастацкага асветніцтва. Матэрыялы навукова-практычнай канферэнцыі. / Мін-во культуры РБ, Мінскі аблвыканкам, Нясвіжскі райвыканкам, Засл. калектыў “Нацыянальны акадэмічны канцэртны аркестр Беларусі”. — Нясвіж, 22 мая 2015 г. — с. 161—169.
• К вопросу о локализации Зароя Смоленской земли // Известия Смоленского гос. университета. — 2016. — № 3. — С. 262—269.
• Князь Расціслаў Мсціславіч: князь і чалавек // Беларуская думка. — 2016. — №2. — С. 86—91.
• Формирование монастырей на территории Мстиславльского княжества и воеводства Известия Смоленского гос. Университета. — 2016. — № 4. — С. 272—285.
• До питання про формування адміністративно-територіальних центрів Смоленськоі землі ХІІ-ХІІІ стст на Посожжі // Cіверянській літопис. Всеукраинський науковий журнал — 2016. — Верасень-Жовтень. — № 5. — С. 86—91.
• Крычаўска-бранскае памежжы ВКЛ і Рускага царства XVI — пачатку XVIII ст. // Русский сборник. — Выпуск № 8. — Том. 2. — Брянск, РИО БГУ, 2016. — С. 147—154.
• Станаўленне мсціслаўскага рубяжа ВКЛ у XVI-XVIII стст. // Bialoruskie Zeszyty Historyczne. — 2017. — T. 47. — S. 23—43.
• Інвентар Морацкого манастыра 1609 года // Архіварыус: зборнік навуковых паведамленняў і артыкулаў. Вып. 15. / Дэпартамент па архівах і справаводству Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь. Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі. — Мн. : НГАБ, 2017. — С. 62—71.
• Костел и доминиканский монастырь Кричева в XVII — начале XX в. // Дрогобицький краезнавчій збірник. — Вып. 19—20. — Дрогобич. Редакційно-видавничый відділ Дрогобицького Державного педагогічного університету імені Івана Франка. — 2017. — С. 220—235.
• Мяцельскі, А. А. Вызнянская воласць Слуцкага княства ў XV-XVIII стст. / А. А. Мяцельскі // Беларусь, Слуцкі край і Эдвард Вайніловіч. Матэрыялы Міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі. Слуцк-Мінск, 22—23 верасня 2017 г. — Мінск ; Медысонт, 2018, с. 66—76.
• Метельский, А.А. Костёл в Шумячах. / А.А. Метельский. Россия и Беларусь: история и культура в прошлом и в настоящем: материалы международной научной конференции «Россиеведение и белорусоведение в XXI веке: традиционные и новые тенденции в научных исследованиях» (Смоленск, 11—12 октября 2018 г.) / под ред. Е.В. Кодина. Вып. 4. Смоленск: Изд-во СмолГУ. 2018. — C. 299—308.
• Мяцельскі, А.А. Род Галынскіх і распаўсюджванне касцёла на ўсходзе Магілёўшчыны / А.А. Мяцельскі // Мсціслаў і Мсціслаўскі край : зборнік навуковых артыкулаў. — Мн. : Беларуская навука, 2019. — C. 242—255.
• Мяцельскі, А.А. Забыты касцёл нясвіжскіх езуітаў / А.А. Мяцельскі // Беларусь у кантэксце еўрапейскай гісторыі: асоба, грамадства, дзяржава. Зборнік навуковых артыкулаў, прысвечаны 80-годдзю Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы і 65-годдзю гістарычнай адукацыі ў Гродзенскім дзяржаўным універсітэце імя Янкі Купалы. У 2 частках. Частка 2 — Гродна, ГрДУ імя Я. Купалы, 2019. — C. 157—160
• Метельский, А.А. Парки Заушья / А.А. Метельский // Труды БГТУ. Научный журнал. Серия 1. Лесное хозяйство, природопользование и переработка возобновляемых ресурсов. № 2 (222) — 2019. С. 119—125.
• Мяцельскі, А.А. Грэка-каталіцкая царква на тэрыторыі Мсціслаўскага ваяводства ў XVIІ—XVIII стст. / А.А. Мяцельскі // Рэлігійнае жыццё ў Вялікім Княстве Літоўскім ў Каралеўстве Польскім ў XV-XVIII стагоддзях. У коле мясцовых спраў і праблем. — Мн. : А.М. Янушкевіч, 2019. — C. 125—143.
• Спроба будаўніцтва мураванага праваслаўнага храма ў Нясвіжы ў ХІХ ст. // Народы и культуры славянского мира Восточной Европы в исторической ретроспективе (Беларусь, Украина, Россия, Польша). Сборник научных статей / ред.-сост. А.Д. Дудько — Гродно: «ЮрСаПринт, 2020. — C. 118—121.
• Мураваныя капліцы нясвіжскіх езуітаў пачатку XVII ст. // Архитектура: сборник научных трудов. Выпуск 13. — Минск, БНТУ, 2020. — С. 66—70.
• Костёлы Мстиславля: взлёт и падения // Stan badan ad wielokulturowym dziedzictwem dawnej rzeczypospolitej. — T. XI. — red. Wojciech Walczak, Karol Łopatecki. — Białystok 2020. — С. 317—341.
• Стварэнне і функцыянаванне мураваных будынкаў касцёла і кляштара дамініканцаў у вёсцы Пацкава Мсціслаўскага раёна // Архіварыус: зборнік навуковых паведамленняў і артыкулаў. Вып. 19. / Дэпартамент па архівах і справаводству Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь. Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі. — Мн. : НГАБ, 2020. — С. 62—71.
• Метельский, А.А. Некрополь при костеле Божьего тела в Несвиже: археология, история, антропология. Часть 1. Крипта костела / А.А. Скепьян, А.А. Метельский, Е.Л. Воронцова, И.А. Филькин // Вестник Московского университета. Сер. ХХIII. Антропология. — № 2. — 2020. — С. 138—146.
• Метельский А.А. Некрополь при костеле Божьего тела в Несвиже: археология, история, антропология. Часть 2. Кладбище при костеле / А.А. Скепьян, А.А. Метельский, Е.Л. Воронцова, И.А. Филькин // Вестник Московского университета. Сер. ХХIII. Антропология. —№ 3. — 2020. — С. 135—143.
• Мяцельскі А.А. Ткачоў М.А.: археолаг, гісторык і чалавек / Ганецкая І.У., Мяцельскі А.А. // Гарадзенскі гадавік. — 2020 — № 7. — С. 97—107.
• Метельский, A. А. Koстелы Мстиславля: взлёт и упадок / А. A. Метельский // Stan badań nad wielokulturowym dzuiedzictwem dawnej Rzeczypospolitej. — Т. ХІ. — Bialystok, 2020. — S. 317 — 340.
• Метельский, А. А. Предварительные результаты исследования погребений в крипте костела Божьего тела в городе Несвиже / Н.Н. Помазанов, А.А. Скепьян, А.А. Метельский // Актуальные вопросы антропалогии. Сб. науч. раб. — 2021. — Вып. 16. — С. 142—161.
• Мяцельскі А.А. Будаўніцтва мураваных праваслаўных храмаў у Мсціславе ў ХІХ ст. / Мяцельскі А.А. // Мсціслаў і Мсціслаўскі край: гісторыя, падзеі, людзі. — Мінск : “Беларуская навука”, 2021. — С. 143—159.
• Метельский, А.А. Белорусские земли в составе ВКЛ / А.А. Метельский // Служба спасения. — № 11. — 2021.
• Мяцельскі А.А. Да пытання аб часе заснавання Краснаполля / А.А. Мяцельскі // Учёные записки УО “Витебский государственный университет им. П.М. Машерова”. — 2021. — T. 34. — C. 65—69.

Стоял у истоков возрождения «Гістарычна-археалагічнага зборніка» в начале 90-х гг. ХХ ст.

Научные гранты:
Фонд королевы Ядвиги Ягеллонского университета (2007 г.), Касса имени Юзефа Мяновского (2010 г.).

Конференции
1. Круглый стол: Праблемы сацыяльна-эканамічнай і палітычнай гісторыі Беларусі XVI—XVIII cтст.: (да 100-годдзя з дня нараджэння З. Ю. Капыскага), Мінск, 22 студзеня 2016 г. Даклад: “Урбаністычныя працэсы на тэрыторыі Мсціслаўскага ваяводства XVI—XVIII стст.”
2. Круглый стол: Забыткі і перспектывы развіцця археаграфіі Беларусі (да 90-годдзя з’езду даследчыкаў беларускай археалогіі і археаграфіі). Мінск. 30 лістапада 2016 г. Даклад: “Правілы падрыхтоўкі да публікацыі кніг Метрыкі ВКЛ на прыкладзе кнігі запісаў № 35 (1551—1558 гг.)”.
3. VII Міжнародная навукова-практычная канферэнцыя “Гальшанскія чытанні” “Ашмяншчына — рэгіянальныя асаблівасці развіцця Х-ХХ стст.” Даклад : ”Інвентар Жупран 1701 г. як унікальная крыніца па сацыяльна-эканамічнай гісторыі Ашмяншчыны”. — Гальшаны, 26 мая 2016 г.
4. V Международная научная конференция «Западный регион России в международных отношениях X-XX вв.» — Брянск, 29 июня — 1 июля 2016 года. Доклад : «Инвентарь волости Мглина 1650 года».
5. Канферэнцыя. Стаўбцоўшчына — гісторыка-культурная спадчына наднёманскага рэгіёна. — Стоўбцы, 27 кастрычніка 2014 г. Даклад : «Двор Мікалаеўшчына ў XV-XVIII стст.».
6. VI Всероссийский научный семинар «Город Средневековья и раннего Нового времени» — Куликово поле, 15—18 ноября 2016 г. Доклад : «Новый взгляд на происхождение и формирование детинца Новогрудка».
7. IV Міжнародная навукова-практычная канферэнцыя «Пралог» прысвечаны дням славянскай культуры. Беласток, Польшча — 20—23 мая 2018 года. Даклад «Станаўленне Лаўрышаўскага манастыра».
8. Круглы стол «Асоба Саламеі Русецкай ў рэтраспектыве прасторы і часу». Мінск — 13 лістапада 2018 г. Даклад «Навагрудскі замак у ХІ — пачатку ХІV ст.»
9. Международная научная конференция «Россиеведениие и белорусоведение в ХХІ веке: традиционные и новые тенденции в научных исследованиях», Смоленск, 11—12 октября 2019 г. Доклад: «Костёл в Шумячах».
10. Міжнародная навукова-практычная канферэнцыя “Pax militaris: людзі, узбраенне, фартыфікацыя (ад старажытнасці да пачатку ХІХ ст)”. Минск, 25—26 апреля 2019 г. Доклад “Навагрудскі замак Х-ХIV стст.”.
11. Міжнародная навукова-практычная канферэнцыя “Междисциплинарные подходы в антропологических исследованиях этнокультурных регионов”. Минск, 24—26 июня 2019 г. Доклад “Каплица в Ужанке — владение несвижских иезуитов. Загадки и перспективы исследования”.
12. Международная научная конференция “Православие в Беларуси ХІХ-ХХ вв.” Минск, 1 ноября 2019 г. Доклад «Спроба будаўніцтва мураванага праваслаўнага храма ў Нясвіжы ў ХІХ ст.»;
13. Международная научная конференция «Беларусь у кантэксце еўрапейскай гісторыі: грамадства, дзяржава, асоба», г. Гродно, 12 — 13 декабря 2019 г. Даклад “Забыты касцёл нясвіжскіх езуітаў”.
14. Навукова-практычная канферэнцыя “Мсціслаў і Мсціслаўскі край: гісторыя, падзеі, людзі”. Мсціслаў, 26—27 верасня 2019 г. Даклад “Будаўніцтва мураваных праваслаўных храмаў у Мсціславе ў ХІХ стагоддзі”.