Отдел сохранения и использования археологического наследия
В составе Центра археологии Беларуси.
Отдел создан в 2005 г.
Адрес: Институт истории НАН Беларуси, 220072, Минск, ул. Академическая, 1, каб. 403.
Тел.: (+375 17) 378-02-20. E-mail: arch_heritage@history.by
Заведующий отделом: кандидат исторических наук Костюкевич Анастасия Владимировна
Каб. | Сотрудники |
403 | Костюкевич А.В., Лучшева В.А., Кухарева Е.А., Юрецкая Я.В., Гоева Д.А., Шатило А.С., Василевский В.А. |
206 | Зинченко Татьяна Владимировна |
209 | Почобут Наталья Александровна |
501 | Ляшкевич Элона Александровна |
504 | Кушнир А.И., Белицкая А.Н., Степанов А.О. |
В отделе работают: ст.н.с. Почобут Наталья Александровна; н.с. Белицкая Анна Николаевна; н.с. Ляшкевич Элона Александровна; мл.н.с. Лучшева Владислава Алексеевна; мл.н.с. Кухарева Екатерина Александровна; мл.н.с. Юрецкая Яна Вадимовна; |
мл.н.с. Кушнир Александр Иванович; мл.н.с. Гоева Дарина Андреевна; мл.н.с. Хорошевская Елизавета Михайловна; художник Зинченко Татьяна Владимировна; художник Шатило Александр Сергеевич; лаб. I кат. Василевский Владислав Алексеевич; лаборант Степанов Артём Олегович. |
При отделе проходит обучение аспиранты:
Радовская Анастасия Александровна и Шелкович Артем Сергеевич
Сотрудники отдела обеспечивают учёт, систематизацию, сохранение и научную обработку археологического наследия страны. В структуру отдела входят «Научные археологические фонды», насчитывающие свыше 500000 археологических артефактов от Эпохи Палеолита до Нового времени: | ||
• «Каменного и бронзового веков»; • «Железного века»; • «Средневековья и Нового времени»; |
• «Древнего и средневекового Минска»; • «Курганных древностей»; • «Коллекций довоенного времени». |
Кроме этого при фондах создаётся реставрационная мастерская.
На отдел возложена функция обеспечения деятельности
«Археологической научно-музейной экспозиции Института истории НАН Беларуси».
Основные направления научных исследований отдела:
- • археологические исследования памятников каменного века, эпохи железа и средневековья;
- • обработка, учет и хранение археологических материалов разных времен в научных фондах института;
- • создание и подготовка к изданию научных каталогов, в том числе введение в научный оборот материалов исследований 20–30 гг. ХХ в.;
- • информационно-образовательная деятельность на базе археологической научной музейной экспозиции института.
Важнейшие результаты научных исследований отдела:
- • на археологическом комплексе Бирули выявлены новые материалы, свидетельствующие о генетической связи населения банцеровской культуры с ранними кривичами, их роли в системе межевропейской торговли;
- • рядом с поселением на р. Менка (могильник Озерцо) обнаружен погребальный инвентарь Х в., связанный с западными славянами (Великая Моравия);
- • впервые проведены археологические раскопки балтских грунтовых могильников с кремацией XIII–XV вв. в Ошмянском (Маркиняты, Гольшаны) и Новогрудском (Зарой) районах, что позволило получить уникальную коллекцию погребального инвен таря средневековых балтов на западе Беларуси.
Важнейшие разработки отдела нашли отражение в ряде научных статей, а также в монографиях:
Расонскі край: гісторыя, культура, людзі: да 100-годдзя з дня нараджэння П. М. Машэрава : зб. навук. арт. / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі; навук. рэд. М. В. Клімаў. — Мінск : Беларуская навука, 2020. — 227 с. : іл. — (Беларусь праз прызму рэгіянальнай гісторыі). У зборніку разгледжаны пытанні, звязаныя з археалогіяй і гісторыяй г.п. Расоны і Расонскага краю ад старажытнасці да нашых дзён. Змешчаны апошнія вынікі археалагічных і этналагічных даследаванняў на тэрыторыі Расоншчыны. Асобна ў зборніку прадстаўлены тэма жыцця і дзейнасці П. М. Машэрава, а таксама падзеі Вялікай Айчыннай вайны. Разлічана на навукоўцаў, краязнаўцаў, настаўнікаў школ і працаўнікоў культуры. Выданне карысна ўсім тым, хто цікавіцца культурна-гістарычнай спадчынай нашай краіны і вывучае рэгіянальную гісторыю. |
|
Войтехович, А.В. Погребальный обряд населения Полоцкой земли в Х-ХII вв. / А. В. Войтехович; Нац. акад. наук Беларуси, Ин-т истории. — Минск: Беларуская навука, 2019. — 269 с. В монографии рассматриваются погребальные традиции населения Полоцкой земли в раннем средневековье. Основным источником исследования являются материалы археологических раскопок курганных могильников и первых храмов. Показаны различные аспекты обряда кремации и ингумации, затрагиваются вопросы соотношения языческого и христианского мировоззрения, классифицируется погребальный инвентарь. Особое внимание уделяется взаимосвязи форм погребального обряда с социально-политическими и идеологическими сдвигами, которые происходили на территории Полоцкой земли в Х—ХII вв. Рассчитана на археологов, историков, краеведов, музейных работников, учителей и всех тех, кто любит древнюю историю и интересуется материальной и духовной культурой наших предков. |
|
Клімаў, М. В. Археалагічны комплекс Лучна-1 у акрузе Полацка (ХІ—ХVІ стст.) / М. В. Клімаў. — Мінск: Беларуская навука, 2019. — 567 с. Манаграфія прысвечана вынікам даследаванняў помніка Лучна-1 у акрузе Полацка, які з XI па XVI ст. уключаў комплексы феадальных сядзіб (I, II, III) і грунтавых могільнікаў (I, II). Асобна адлюстраваны пытанні развіцця матэрыяльнай культуры, сацыяльных адносін феадальнага грамадства ХІ-ХVІ стст. Даследаванне дазваляе дапоўніць уяўленне аб гісторыі Полацка і яго акругі. Разлічана на прафесійных археолагаў, этнолагаў, гісторыкаў, выкладчыкаў ВНУ. |
|
Археалогія Беларусі : каталог архіўных навуковых матэрыялаў. У 3 ч. Ч. 3 (1923—2015). Сярэднявечны перыяд і Новы час / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі; склад. і аўт. анат. В. У. Мядзведзева, К. А. Мядзведзеў. — Мінск : Беларуская навука, 2018. — 491 с. Дадзеная праца з’яўляецца трэцяй часткай раней выдадзеных кніг «Археалогія Беларусі : каталог архіўных навуковых матэрыялаў» (ч. I ахоплівае каменны і бронзавы вякі; ч. II — жалезны век і ранняе Сярэднявечча). У склад апошняй часткі каталога ўведзена інфармацыя з анатацыямі аб архіўных навуковых матэрыялах за перыяд з 1923 па 2015 г., што захоўваюцца ў Цэнтральным навуковым архіве НАН Беларусі і ахопліваюць перыяды Сярэднявечча і Новага часу. Выданне прызначаецца для археолагаў, гісторыкаў, этнографаў, навукоўцаў-спецыялістаў сумежных абласцей гуманітарных навук, а таксама для выкладчыкаў, аспірантаў, магістрантаў, студэнтаў, краязнаўцаў, супрацоўнікаў музеяў і іншых даследчыкаў. |
|
Збор крыніц навуковых археалагічных фондаў. Выпуск 1. Археалагічныя калекцыі І.І.Арцёменкі (1956—1981 гг.) / А.А.Разлуцкая, І.М.Язэпенка, С.Д.Лысенка, С.С.Лысенка. Мн.: Беларуская навука, 2013. — 223 с.: іл. Першы выпуск прысвечаны выдатнаму ўкраінскаму археолагу I.I.Арцёменку, інтарэсы якога былі цесна связаны са старажытнай гісторыяй Беларусі. У асноўным калекцыі, што прадстаўлены ў каталожнай частцы выдання, здабыты даследчыкам падчас палявых экспедыцый на тэрыторыі Гомельскай і Магілёўскай абласцей нашай краіны, а таксама Смаленскай і Бранскай абласцей Расіі. Гэтыя калекцыі ў значнай ступені знайшлі адлюстраванне ў навуковых публікацыях, але ілюстрацыйна яны найбольш поўна прадстаўлены ў прапануемым чытачу выданні, якое разлічана на археолагаў, гісторыкаў, краязнаўцаў і тых, хто цікавіцца першабытнай гісторыяй Беларусі, Украіны і Расіі. |