Аддзел захавання і выкарыстання археалагiчнай спадчыны
У складзе Цэнтра археалогіі Беларусі.

Аддзел створаны ў 2005 г.
Адрас: Інстытут гісторыі НАН Беларусі, 220072, Мінск, вул. Акадэмічная, 1, пак. 209.
Тэл.: (+375 17) 379-05-13. E-mail: pochobutnatalia25@gmail.com
Загадчык аддзела: кандыдат гістарычных навук, дацент Пачобут Наталля Аляксандраўна
Каб. | Супрацоўнікі |
114 | Зінчанка Таццяна Уладзіміраўна |
209 | Пачобут Н.А., Калядзінскі Л.У., Лучшава У.А., Кухарава К.А., Кушнір А.І., Харашэўская Л.М. |
501 | Ляшкевіч Элона Аляксандраўна |
504 | Васілеўскі У.А., Беліцкая Г.М. |
У аддзеле працуюць: ст.н.с. Калядзінскі Леанід Уладзіміравіч; н.с. Беліцкая Ганна Мікалаеўна; н.с. Ляшкевіч Элона Аляксандраўна; н.с. Кушнір Аляксандр Іванавіч; мл.н.с. Лучшава Уладзіслава Аляксееўна; |
мл.н.с. Кухарава Кацярына Аляксандраўна; мл.н.с. Юрэцкая Яна Вадзімаўна; мл.н.с. Харашэўская Лізавета Міхайлаўна; мастак Зінчанка Таццяна Уладзіміраўна; лаб. I кат. Васілеўскі Уладзіслаў Аляксеевіч. |
![]() |
Супрацоўнікі аддзела забяспечваюць ўлік, сістэматызацыю, захаванне і навуковую апрацоўку археалагічнага спадчыны краіны. У структуру аддзела ўваходзяць «Навуковыя археалагічныя фонды», якія налічваюць звыш 500000 археалагічных артэфактаў ад эпохі палеаліту да Новага часу: | |
• «Каменнага і бронзавага вякоў»; • «Жалезнага веку»; • «Сярэднявечча і Новага часу»; |
• «Старажытнага і сярэднявечнага Мінска»; • «Курганных старажытнасцей»; • «Калекцый даваеннага часу». |
На аддзел ускладзена функцыя забеспячэння дзейнасці
«Археалагічнай навукова-музейнай экспазіцыі Інстытута гісторыі».
Асноўныя накірункі навуковых даследаванняў аддзела:
- • археалагічныя даследаванні помнікаў каменнага веку, эпохі жалеза і сярэдневякоўя;
- • апрацоўка, улік і захаванне археа лагічных матэрыялаў розных часоў у навуковых фондах інстытута;
- • стварэнне і падрыхтоўка да выдання навуковых каталогаў, у тым ліку ўвядзенне ў навуковае абарачэнне матэрыялаў даследаванняў 20–30 гг. ХХ в.;
- • інфармацыйна-адукацыйная дзейнасць на базе археалагічнай навуковай музейнай экспазіцыі інстытута.
Важнейшыя вынікі навуковых даследаванняў аддзела
- • на археалагічным комплексе Бірулі выяўлены новыя матэрыялы, якія сведчаць аб генетычнай сувязі насельніцтва банцараўскай культуры з раннімі крывічамі, іх ролі ў сістэме міжеўрапейскага гандлю;
• побач з паселішчам на р. Менка (могільнік Азярцо) выяўлены пахавальны інвентар Х ст., звязаны з заходнімі славянамі (Вялікая Маравія);
- • упершыню праведзены археалагічныя раскопкі балцкіх грунтовых могільнікаў з крэмацыяй XIII–XV стст. у Ашмянскім (Маркіняты, Гальшаны) і Навагрудскім (Зарой) раёнах, што дазволіла атрымаць унікальную калекцыю пахавальнага інвентара сярэднявечных балтаў на захадзе Беларусі.
Важнейшыя распрацоўкі аддзела знайшлі адлюстраванне ў шэрагу навуковых артыкулаў, а таксама ў манаграфіях:
![]() |
Археалогія Беларусі : каталог архіўных навуковых матэрыялаў. У 3 ч. Ч. 3 (1923–2015). Сярэднявечны перыяд і Новы час / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі; склад. і аўт. анат. В. У. Мядзведзева, К. А. Мядзведзеў. — Мінск : Беларуская навука, 2018. — 491 с. Дадзеная праца з’яўляецца трэцяй часткай раней выдадзеных кніг «Археалогія Беларусі : каталог архіўных навуковых матэрыялаў» (ч. I ахоплівае каменны і бронзавы вякі; ч. II — жалезны век і ранняе Сярэднявечча). У склад апошняй часткі каталога ўведзена інфармацыя з анатацыямі аб архіўных навуковых матэрыялах за перыяд з 1923 па 2015 г., што захоўваюцца ў Цэнтральным навуковым архіве НАН Беларусі і ахопліваюць перыяды Сярэднявечча і Новага часу. Выданне прызначаецца для археолагаў, гісторыкаў, этнографаў, навукоўцаў-спецыялістаў сумежных абласцей гуманітарных навук, а таксама для выкладчыкаў, аспірантаў, магістрантаў, студэнтаў, краязнаўцаў, супрацоўнікаў музеяў і іншых даследчыкаў. |
![]() |
Збор крыніц навуковых археалагічных фондаў. Выпуск 1. Археалагічныя калекцыі І.І.Арцёменкі (1956–1981 гг.) / А.А.Разлуцкая, І.М.Язэпенка, С.Д.Лысенка, С.С.Лысенка. Мн.: Беларуская навука, 2013. — 223 с.: іл. Першы выпуск прысвечаны выдатнаму ўкраінскаму археолагу I.I.Арцёменку, інтарэсы якога былі цесна связаны са старажытнай гісторыяй Беларусі. У асноўным калекцыі, што прадстаўлены ў каталожнай частцы выдання, здабыты даследчыкам падчас палявых экспедыцый на тэрыторыі Гомельскай і Магілёўскай абласцей нашай краіны, а таксама Смаленскай і Бранскай абласцей Расіі. Гэтыя калекцыі ў значнай ступені знайшлі адлюстраванне ў навуковых публікацыях, але ілюстрацыйна яны найбольш поўна прадстаўлены ў прапануемым чытачу выданні, якое разлічана на археолагаў, гісторыкаў, краязнаўцаў і тых, хто цікавіцца першабытнай гісторыяй Беларусі, Украіны і Расіі. |