Шадыро Вадим Иосифович

Родился в 1947 г. в г. Печора, Республика Коми, Россия. В 1972 г. окончил Белорусский государственный университет. В 1981 защитил кандидатскую диссертацию «Племена днепро-двинской культуры Белорусского Подвинья (VIII—VII вв. до н.э. — IV-V в. н.э.)» (научный руководитель — Г.В. Штыхов). В 2003 г. защитил докторскую диссертацию «Беларускае Падзвінне ў эпоху жалеза і ранняга сярэднявечча» (не утверждена ВАК).

Трудовая деятельность:
С 1974 г. работает в Институте истории. До этого работал в Минском областном краеведческом музее (г. Молодечно), Национальном историческом музее РБ (Минск).

Сфера научных интересов:

• археологическое исследование памятников железного века и раннего средневековья бассейна Западной Двины и Верхнего Поднепровья;
• изучение этно-культурной истории населения Центральной и Северной Беларуси в эпоху железа и раннего средневековья.

Публикации:
Автор более 200 научных работ, из них:

• Один из авторов «Археалогіі Беларусі» (т. 2, 1999 г.) і «Гісторыі Беларусі» (т.1, 2000).

Монографии:

• Ранний железный век северной Белоруссии. — Мн., 1985.
• Беларускае Падзвінне (І тысячагоддзе н.э.). — Мн., 2006.

Важнейшие научные статьи:

• Гарадзішчы ранняга жалезнага веку на поўначы Беларусі // Весці АН БССР. Сер. грам. навук. — 1979. — № 5.
• Скотоводство и земледелие в раннем железном веке на севере Белоруссии // Древности Белоруссии и Литвы. — Мн., 1982.
• О железном веке северной Белоруссии // Древнерусское государство и славяне. — Мн., 1983.
• Фіна-угры, балты і славяне на поўначы Беларусі ў I тыс. н.э.// Весці АН Беларусі. Сер. Гуманіт. Навук. — 1993. — №3.
• Вялікае перасяленне народаў і крывічы // ГАЗ. Мінск, 1995. — №7.
• Да пытання аб ролі еўрапейскіх этнакультурных працэсаў I тыс. н.э. у этнагенезе беларусаў // Славяне и их соседи (археология, нумизматика и этнология): сб., посвящ. 70-летию Э. М. Загорульского. — Минск: Веды, 1998. — С. 86-90.
• Белорусско-литовско-латышское порубежье в эпоху железа и раннего средневековья (этнокультурные аспекты) // Iš baltų kulturōs istorijos. — Vilnius, 2000.
• Городище и селище Прудники // Lietuvos archeologija. — Vilnius, 2001. — № 21. — С. 267—274.
• Банцараўская і тушамлінская культуры: агульнае і рознае ( да пастаноўкі паблемы) // ГАЗ. — Мінск, 2002. №17.
• Гарадзішча Клішына («Выспянская Гара») Крупскага раёна // ГАЗ. — Мінск, 2004. №18.
• Балто-славянские этногруппировки на территории Белорусского Подвинья во второй половине I тысячелетия н.э. (лингво-археологический аспект) // Acta Baltico-Slavica. — Warszawa, 2006. Vol. 30.
• Локальные изменения в материальной культуре населения Белорусского Подвинья в эпоху Великого переселения народов / Древняя история Восточной Европы: сб., посвящ. 80-летию проф. Э.М. Загорульского. — Минск, 2009.
• Культурно-региональные особенности населения белорусской части бассейна Западной Двины (Даугавы) в раннем средневековье. Балто-славянские культурные связи. — Riga, 2009, p.407-417.
• Да пытання аб славянскім рассяленні на тэрыторыі Беларускага Падзвіння //ГАЗ. — Мінск, 2011. № 26.
• О религиозной символике на балтских поселениях Северной Беларуси в эпоху железного века (лит. язык) // Sakralieji baltų kultūros aspektai. — Vilnius. 2012, p. 265—272.
• Аб культуры смаленска-полацкіх доўгіх курганоў у Паўночнай Беларусі // Полацк у гісторыі і культуры Еўропы (Матэрыялы міжнароднай навуковай канферэнцыі). — Мінск, 2012.
• Religiniai įvaizdžiai baltų gyvenvietėese geležies amžiuje Baltarusijoje.
• Sakralieji baltų kultūros aspektai. — Vilnius, 2012.
• Этнакультурная сітуацыя на поўначы Беларусі ў канцы I тыс. н.э. (да пытання аб ранніх крывічах). Гісторыя і археалогія Полацка і Полацкай зямлі. Матэрыялы VI Міжнароднай навуковай канферэнцыі (1—3 лістапада 2012 г.). Ч. 1. — Полацк, 2013.
• Курганны могільнік Вусце(Богіна): Датаванне і культурная прыналежнасць(паводле матэрыялаў раскопак 1982,1986 і 1987гг.(соавторы: В.І., Плавінскі, М.А, Дучыц Л.У //Acta Archaeologica Albaruthenica. Vol.IX. — Мінск. 2013. — С.112-149.
• Baltakreivijas Daugavas baseina іedzivotaju kulturas regionalas ipatnibas agrinajos viduslaikos. Baltu un slavu kulturkontakti.Cборник статей. — Riga. 2014. S. 112-121
• Этнакультурная прыналежнасць і гістарычны лёс насельніцтва рэгіёна возера Селява Крупскага раёна. Па матэрыялах археалагічных раскопак ў 1999-2012гг. Гісторыя Друцка-Бярэзінскага краю( Матэрыялы Першых грамадскіх навукова-краязнаўчых чытанняў). Мінск-Крупкі-Магілёў; 28сакавіка,17 траўня, 20 чэрвеня 2015 г. – Мінск: Медысонт, 2015. — С. 21-30.
• Матэрыяльная культура археалагічнага комплексу на возеры Селява ў Дняпроўска-Дзвінскім міжрэччы: I-VIII стст. н.э. / Славяне на территории Беларуси в догосударственный период. В двух книгах. Книга 2. Минск: Беларуская навука, 2016. — С. 197-255.
• Знакі-сімвалы на артэфактах эпохі жалеза ў Паўночнай Беларусі. Беларусь праз прызму рэгіянальнай гісторыі. Браслаўскія чытанні.(да 950- годдзя горада Браслава.) Зборнік навуковых артыкулаў. Мінск: Беларуская навука, 2016. — С. 35-45.
• Культурно-региональные особенности населения белорусской части бассейна Западной Двины (Даугавы) в раннем средневековье // Балто-славянские культурные связи. Сборник статей / Вадим Шадыро (Беларусь). — Рига, 2017. — С. 407-416.
• Інбелкульт і лёс беларускай археалогіі ў 20-30-х гадах XX ст. // Матэрыялы Міжнароднага круглага стала, прысвечанага 95-годдзю Інстытута беларускай культуры (Мінск, 10 лістапада 2017 года) / В.І. Шадыра. — Мінск: Права і эканоміка, 2017. — С. 58-63.
• Крывічы, палачане і латгалы: агульнае і адметнае ў этнічнай гісторыі / В.І. Шадыра // Актуальные проблемы истории и культуры. Вып. 1. Европа: актуальные проблемы этнокультуры. — Минск: Белоруская наука, 2018. — С. 17-28.
• Этнокультурная ситуация на Севере Беларуси накануне образования Полоцкого государства (лингво-археологический аспект) / В.И. Шадыро // Этнакультурныя працэсы на тэрыторыі Беларусі ў I-м пачатку II-гатысячагоддзя н.э. Да 90-годдзя прафесара Э.М. Загарульскага. — Мінск: БГУ, 2018. — С. 187-194.
• «Крэвы» «крывічы» у кантэксце балта-славянскіх узаемаадносінаў у канцы I — пачатку II тысячагодзя / В. Шадыра // Крэва: археалогія, гісторыя, культура, спадчына. Зборнік навуковых артыкулаў. — Мінск: Беларуская навука, 2019. С. 20-25.
• Великое переселение народов в исторических судьбах населения на территории Беларуси (III—VIII вв. н.э.) / Вадим Шадыро // Гістарычна-археалагічны зборнік. — № 34. — Мінск: Беларуская навука, 2019. — С. 203-208.
• Параўнальная характырыстыка этнакультурных працэсаў на поўначы Беларусі ў эпоху жалезнага веку / В. Шадыра // Расонскі край: гісторыя, культура, людзі. — Мінск: Беларуская навука, 2020. С. 23-27.
• Шадыра В.І. Асаблівасци этнакультурных працэсаў на поўначы Беларусі ў эпоху жалеза (да пытання аб новай тэрміналагічнай схеме днепра-дзвінскай культуры). / В.І. Шадыра // Экспедыцыя працягласцю ў жыццё. Зборнік навуковых артыкулаў памяці Аляксандра Плавінскага / уклад. і навук. рэд. М.А. Плавінскі і В.М. Сідаровіч. — Мн.: Колорград, 2021. С. 53—59.
• Шадыра В.І. Полацкае Падзвінне ў кантэксце днепра-дзвінскай супольнасці эпохі жалеза / В.І. Шадыра // Беларускае Падзвінне: вопыт,методыка і вынікі палявых і міждысцыплінарных даследаванняў. Зборнік артыкулаў V міжнароднай навуковай канферэнцыі (Полацк, 15—16 красавіка 2021 г.). С. 94—105.

Карты

• Шадыра В.І. Жалезны век на тэрыторыі Беларусі (VII ст. да н.э. — V ст. н.э.) Карта=вучэбны дапаможнік для сярэдніх школ. Мн.: РУП “Белкартографія”, 2021.