Shadyro Vadim Iosifavich
Leading researcher at the
department of archaeology of prehistoric society,
Candidate of Historical Sciences, assistant professor
department of archaeology of prehistoric society,
Candidate of Historical Sciences, assistant professor
Tel.: (+375 17) 378-90-93
E-mail: v.shadyro@gmail.com
Родился в 1947 г. в г. Печора, Республика Коми, Россия. В 1972 г. окончил Белорусский государственный университет. В 1981 защитил кандидатскую диссертацию «Племена днепро-двинской культуры Белорусского Подвинья (VIII–VII вв. до н.э. — IV-V в. н.э.)» (научный руководитель — Г.В. Штыхов). В 2003 г. защитил докторскую диссертацию «Беларускае Падзвінне ў эпоху жалеза і ранняга сярэднявечча» (не утверждена ВАК).
Трудовая деятельность:
С 1974 г. работает в Институте истории. До этого работал в Минском областном краеведческом музее (г. Молодечно), Национальном историческом музее РБ (Минск).
Сфера научных интересов:
- археологическое исследование памятников железного века и раннего средневековья бассейна Западной Двины и Верхнего Поднепровья;
- изучение этно-культурной истории населения Центральной и Северной Беларуси в эпоху железа и раннего средневековья.
Публикации:
Автор более 200 научных работ, из них:
- Один из авторов «Археалогіі Беларусі» (т. 2, 1999 г.) і «Гісторыі Беларусі» (т.1, 2000).
Монографии:
- Ранний железный век северной Белоруссии. — Мн., 1985.
- Беларускае Падзвінне (І тысячагоддзе н.э.). — Мн., 2006.
Важнейшие научные статьи:
- Гарадзішчы ранняга жалезнага веку на поўначы Беларусі // Весці АН БССР. Сер. грам. навук. — 1979. — № 5.
- Скотоводство и земледелие в раннем железном веке на севере Белоруссии // Древности Белоруссии и Литвы. — Мн., 1982.
- О железном веке северной Белоруссии // Древнерусское государство и славяне. — Мн., 1983.
- Фіна-угры, балты і славяне на поўначы Беларусі ў I тыс. н.э.// Весці АН Беларусі. Сер. Гуманіт. Навук. — 1993. — №3.
- Вялікае перасяленне народаў і крывічы // ГАЗ. Мінск, 1995. — №7.
- Да пытання аб ролі еўрапейскіх этнакультурных працэсаў I тыс. н.э. у этнагенезе беларусаў // Славяне и их соседи (археология, нумизматика и этнология): сб., посвящ. 70-летию Э. М. Загорульского. — Минск: Веды, 1998. — С. 86-90.
- Белорусско-литовско-латышское порубежье в эпоху железа и раннего средневековья (этнокультурные аспекты) // Iš baltų kulturōs istorijos. — Vilnius, 2000.
- Городище и селище Прудники // Lietuvos archeologija. — Vilnius, 2001. — № 21. — С. 267–274.
- Банцараўская і тушамлінская культуры: агульнае і рознае ( да пастаноўкі паблемы) // ГАЗ. — Мінск, 2002. №17.
- Гарадзішча Клішына («Выспянская Гара») Крупскага раёна // ГАЗ. — Мінск, 2004. №18.
- Балто-славянские этногруппировки на территории Белорусского Подвинья во второй половине I тысячелетия н.э. (лингво-археологический аспект) // Acta Baltico-Slavica. — Warszawa, 2006. Vol. 30.
- Локальные изменения в материальной культуре населения Белорусского Подвинья в эпоху Великого переселения народов / Древняя история Восточной Европы: сб., посвящ. 80-летию проф. Э.М. Загорульского. — Минск, 2009.
- Культурно-региональные особенности населения белорусской части бассейна Западной Двины (Даугавы) в раннем средневековье. Балто-славянские культурные связи. — Riga, 2009, p.407-417.
- Да пытання аб славянскім рассяленні на тэрыторыі Беларускага Падзвіння //ГАЗ. — Мінск, 2011. № 26.
- О религиозной символике на балтских поселениях Северной Беларуси в эпоху железного века (лит. язык) // Sakralieji baltų kultūros aspektai. — Vilnius. 2012, p. 265–272.
- Аб культуры смаленска-полацкіх доўгіх курганоў у Паўночнай Беларусі // Полацк у гісторыі і культуры Еўропы (Матэрыялы міжнароднай навуковай канферэнцыі). — Мінск, 2012.
- Religiniai įvaizdžiai baltų gyvenvietėese geležies amžiuje Baltarusijoje.
- Sakralieji baltų kultūros aspektai. — Vilnius, 2012.
- Этнакультурная сітуацыя на поўначы Беларусі ў канцы I тыс. н.э. (да пытання аб ранніх крывічах). Гісторыя і археалогія Полацка і Полацкай зямлі. Матэрыялы VI Міжнароднай навуковай канферэнцыі (1–3 лістапада 2012 г.). Ч. 1. — Полацк, 2013.
- Курганны могільнік Вусце(Богіна): Датаванне і культурная прыналежнасць(паводле матэрыялаў раскопак 1982,1986 і 1987гг.(соавторы: В.І., Плавінскі, М.А, Дучыц Л.У //Acta Archaeologica Albaruthenica. Vol.IX. — Мінск. 2013. — С.112-149.
- Baltakreivijas Daugavas baseina іedzivotaju kulturas regionalas ipatnibas agrinajos viduslaikos. Baltu un slavu kulturkontakti.Cборник статей. — Riga. 2014. S. 112-121
- Этнакультурная прыналежнасць і гістарычны лёс насельніцтва рэгіёна возера Селява Крупскага раёна. Па матэрыялах археалагічных раскопак ў 1999-2012гг. Гісторыя Друцка-Бярэзінскага краю( Матэрыялы Першых грамадскіх навукова-краязнаўчых чытанняў). Мінск-Крупкі-Магілёў; 28сакавіка,17 траўня, 20 чэрвеня 2015 г. – Мінск: Медысонт, 2015. — С. 21-30.
- Матэрыяльная культура археалагічнага комплексу на возеры Селява ў Дняпроўска-Дзвінскім міжрэччы: I-VIII стст. н.э. / Славяне на территории Беларуси в догосударственный период. В двух книгах. Книга 2. Минск: Беларуская навука, 2016. — С. 197-255.
- Знакі-сімвалы на артэфактах эпохі жалеза ў Паўночнай Беларусі. Беларусь праз прызму рэгіянальнай гісторыі. Браслаўскія чытанні.(да 950- годдзя горада Браслава.) Зборнік навуковых артыкулаў. Мінск: Беларуская навука, 2016. — С. 35-45.
- Культурно-региональные особенности населения белорусской части бассейна Западной Двины (Даугавы) в раннем средневековье // Балто-славянские культурные связи. Сборник статей / Вадим Шадыро (Беларусь). — Рига, 2017. — С. 407-416.
- Інбелкульт і лёс беларускай археалогіі ў 20-30-х гадах XX ст. // Матэрыялы Міжнароднага круглага стала, прысвечанага 95-годдзю Інстытута беларускай культуры (Мінск, 10 лістапада 2017 года) / В.І. Шадыра. — Мінск: Права і эканоміка, 2017. — С. 58-63.
- Крывічы, палачане і латгалы: агульнае і адметнае ў этнічнай гісторыі / В.І. Шадыра // Актуальные проблемы истории и культуры. Вып. 1. Европа: актуальные проблемы этнокультуры. — Минск: Белоруская наука, 2018. — С. 17-28.
- Этнокультурная ситуация на Севере Беларуси накануне образования Полоцкого государства (лингво-археологический аспект) / В.И. Шадыро // Этнакультурныя працэсы на тэрыторыі Беларусі ў I-м пачатку II-гатысячагоддзя н.э. Да 90-годдзя прафесара Э.М. Загарульскага. — Мінск: БГУ, 2018. — С. 187-194.
- «Крэвы» «крывічы» у кантэксце балта-славянскіх узаемаадносінаў у канцы I — пачатку II тысячагодзя / В. Шадыра // Крэва: археалогія, гісторыя, культура, спадчына. Зборнік навуковых артыкулаў. — Мінск: Беларуская навука, 2019. С. 20-25.
- Великое переселение народов в исторических судьбах населения на территории Беларуси (III–VIII вв. н.э.) / Вадим Шадыро // Гістарычна-археалагічны зборнік. — № 34. — Мінск: Беларуская навука, 2019. — С. 203-208.
- Параўнальная характырыстыка этнакультурных працэсаў на поўначы Беларусі ў эпоху жалезнага веку / В. Шадыра // Расонскі край: гісторыя, культура, людзі. — Мінск: Беларуская навука, 2020. С. 23-27.
- Шадыра В.І. Асаблівасци этнакультурных працэсаў на поўначы Беларусі ў эпоху жалеза (да пытання аб новай тэрміналагічнай схеме днепра-дзвінскай культуры). / В.І. Шадыра // Экспедыцыя працягласцю ў жыццё. Зборнік навуковых артыкулаў памяці Аляксандра Плавінскага / уклад. і навук. рэд. М.А. Плавінскі і В.М. Сідаровіч. — Мн.: Колорград, 2021. С. 53–59.
- Шадыра В.І. Полацкае Падзвінне ў кантэксце днепра-дзвінскай супольнасці эпохі жалеза / В.І. Шадыра // Беларускае Падзвінне: вопыт,методыка і вынікі палявых і міждысцыплінарных даследаванняў. Зборнік артыкулаў V міжнароднай навуковай канферэнцыі (Полацк, 15–16 красавіка 2021 г.). С. 94–105.
Карты
- Шадыра В.І. Жалезны век на тэрыторыі Беларусі (VII ст. да н.э. — V ст. н.э.) Карта=вучэбны дапаможнік для сярэдніх школ. Мн.: РУП “Белкартографія”, 2021.