Department of Archaeology of prehistoric society

• • the development of the concept of formation and development of ecological subsystems in the late Pleistocene — early Holocene, and development of the cultures of the Stone Age in territory of the Belarusian Polessye;
• • definition of the dominating cultural components such as all-European horizon of the Pitted Ware group of Cultures, classical phases of the Middle Dnieper Culture (with active inl uence of the Catacomb Culture), and also regional groups of the sites such as Mokhov 4th and group of sites of type of the Cultural circle of Babye in the pre-historic society of the Dnieper river region;
• • large-scale investigations on the construction areas of the Grodno hydroe-lectric power station, the Belarusian nuclear power station, the Nezhynsk potash plant, roads and gas nets;
• • discovery of new sources for the characteristic material and spiritual cultures of the pre-historic population of Belarus during annual field research in all regions of Belarus

The major products of the department have found reflection in a number of scientific articles, as well as in monographs:

	Дубицкая, Н. Н. Древности Могилевского и Гомельского Поднепровья в I–V вв. / Н. Н. Дубицкая. — 2-е изд. — Минск: Беларуская навука, 2024. — 449 с. Монография посвящена историко-археологическому изучению Могилевского и Гомельского Поднепровья в I–V вв. В научный оборот вводится полностью материал, дана историческая и хронологическая интерпретация таких эталонных памятников, как селища и могильники Абидня и Тайманово. На основе материалов этих памятников выделена новая археологическая культура — культура Абидня (II–V вв.). На их фоне продемонстрированы сложность и многогранность этнических процессов, происходящих на данной территории в первой половине I тыс. н. э. Рассчитана на ученых, преподавателей вузов и средней школы, студентов, а также всех, кто интересуется древней историей Беларуси.
	Калечиц, Е. Г. Юровичская верхнепалеолитическая стоянка: реальность и мифы / Е. Г. Калечиц. — Минск : Беларуская навука, 2023. — 215 с. Книга, которую вы держите в руках, — первое монографическое обобщение по палеолиту Беларуси, основанное на изучении новых архивных материалов и документов раскопок одного из опорных памятников верхнего палеолита Восточной Европы — Юровичской стоянки. Изложена принципиально новая концепция происхождения костища в районе д. Юровичи, хронология последующих событий и проблем интерпретации найденных на нем материальных остатков. Предназначена для археологов, историков и широкого круга читателей (Скачать содержание).
	Скарбаў падземных шчаслівы шукальнік: успаміны пра Пятра Фёдаравіча Лысенку / Нац. акад, навук Беларусі, Інстытут гісторыі; уклад, і прадм. С. С. Лаўшука. — Мінск: Беларуская навука, 2023. — 226 с. Кніга прысвечана лаўрэату Дзяржаўнай прэміі Беларусі, доктару гістарычных навук, прафесару Пятру Фёдаравічу Лысенку (1931–2020), які ўнёс вялікі ўклад у развіццё айчыннай археалогіі. Адкрыццё, археалагічнае даследаванне і музеефікацыя старажытнага Бярэсця паставілі яго імя побач з імёнамі самых знакамітых гісторыкаў свету. Яго, глыбокага даследчыка мінулага Тураўскай зямлі, адзначылі званнем Ганаровага грамадзяніна гарадоў Пінска і Турава, а манаграфіі навукоўца, якія датычацца вывучэння гэтага мінулага, увайшлі ў залаты фонд айчыннай гістарыяграфіі. Разлічана на навуковую грамадскасць, гісторыкаў, археолагаў, супрацоўнікаў музеяў і ўсіх, хто цікавіцца гісторыяй Беларусі (Спампаваць змест).
	Дубицкая, Н. Н. Древности Могилевского и Гомельского Поднепровья в I–V вв. / Н. Н. Дубицкая. — Минск: Беларуская навука, 2023. — 449 с. Монография посвящена историко-археологическому изучению Могилевского и Гомельского Поднепровья в I–V вв. В научный оборот вводится полностью материал, дана историческая и хронологическая интерпретация таких эталонных памятников, как селища и могильники Абидня и Тайманово. На основе материалов этих памятников выделена новая археологическая культура — культура Абидня (II–V вв.). На их фоне продемонстрированы сложность и многогранность этнических процессов, происходящих на данной территории в первой половине I тыс. н. э. Рассчитана на ученых, преподавателей вузов и средней школы, студентов, а также всех, кто интересуется древней историей Беларуси (Скачать содержание).
	Калечыц, А.Г. Мезалітычныя помнікі Беларусі / А. Г. Калечыц, А. У. Коласаў. — Мінск: Беларуская навука, 2021. — 369 с. Кніга абагульняе звесткі аб мезалітычных помніках Беларусі, якія характарызуюць раннегалацэнавы этап асваення чалавекам тэрыторыі нашай краіны — 10–6 тыс. гадоў таму. Ідэнтыфікаваны матэрыялы шэрага культур: пясочнароўскай, кундскай, бутаўскай, кудлаеўскай, яніславіцкай, помнікаў нарачанскага тыпу. Асноўную частку кнігі складае каталог мезалітычных помнікаў і месцазнаходжанняў, які ўтрымлівае звесткі аб 704 пунктах. Выданне прызначана для археолагаў, гісторыкаў, краязнаўцаў, музейных супрацоўнікаў, студэнтаў і выкладчыкаў ВНУ.
	Калечыц А.Г., Коласаў А.У., Хлопачаў Г.А. Верхнепалеалітычныя помнікі Верхняга Падняпроўя: Бердыж, Юравічы, Юдзінава (па матэрыялах невядомай навуковай спадчыны К.М. Палікарповіча і даных сучасных даследаванняў) / Адказ. рэд. Г.А. Хлопачаў, А.Г. Калечыц. — Мінск: ІГ НАНБ; Санкт-Пецярбург — МАЭ РАН, 2020. — 128 с.: іл. Комплекснае вывучэнне калекцыйных і архіўных матэрыялаў па верхнепалеалітычным стаянкам Бердыж, Юравічы, Юдзінава дазваляе канцэптуальна абгрунтаваць гістарычнае месца помнікаў у верхнім палеаліце Усходняй Еўропы, устанавіць рэгіянальныя асаблівасці стаянак у межах сярэднедняпроўскай этнакультурнай супольнасці паляўнічых на маманта. Атрыманыя вынікі з’яўляюцца асновай для распрацоўкі пытанняў генезісу, храналогіі і культурнага зместу лакальных варыянтаў граветта і эпіграветта на тэрыторыі Верхняга Падняпроўя.
	Калечыц, А.Г. Чалавек i асяроддзе: каменны век, Заходняе Палессе / А. Г. Калечыц. — Miнск: Беларуская навука, 2018. — 584 с. Манаграфія – плён 20-гадовай працы аўтара на тэрыторыі Заходняга Палесся. На базе комплекснага аналізу вынікаў археалагічных даследаванняў на помніках гэтага рэгіёна i выкарыстання даных палеагеаграфічнага вывучэння пабудавана канцэпцыя паслядоўнага засялення палескіх абшараў ад моманту, калі першыя людзі ступілі на гэтую тэрыторыю, да пачатку эпохі выкарыстання металаў. Разлічана на гісторыкаў, археолагаў, выкладчыкаў i студэнтаў ВНУ краязнаўцаў i ўcix, хто цікавіцца гісторыяй нашага краю.
	Калечыц, А.Г Першыя людзі на зямлі Беларусі : для сярэд. і ст. шк. ўзросту / А.Г. Калечыц. – Мінск : Беларус. Энцыкл. імя П.Броўкі, 2015. – 120 с. У даступнай форме выкладаецца працэс станаўлення чалавека, яго распаўсюджання па зямным шары, пранікнення і рассялення на тэрыторыі Беларусі. Прыводзяцца апошнія даныя, атрыманныя археолагамі краіны падчас раскопак самых старажытных помнікаў. Аповед вядзецца з улікам цеснай сувязі чалавека і асяроддзя ў кантэксце агульнапланетарных прыродных з’яў.
	Калечыц, А.Г. У гасцях у далёкіх продкаў / А.Г.Калечыц ; ДНУ «Ін-т гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі» ; ДУА «Мін. абл. ін-т развіцця адукацыі». – Мінск : Мін. абл. ІРА, 2015. – 52 с. Калі ўзнікла планета Зямля і на якім этапе яе развіцця з’явіўся чалавек? Калі ён упершыню трапіў на зямлю Беларусі? Як жыў, чым харчаваўся, як апранаўся, на якіх жывёл паляваў? Пра ледавікі і мамантаў, фарбы і спосабы апрацоўкі крэменю і шмат пра што іншае даведаецца чытач гэтай кнігі. Яна будзе цікавай для тых, хто любіць гісторыю, геаграфію, біялогію, а можа, нават марыць стаць археолагам. Кніга прызначана для школьнікаў сярэдняга і старшага ўзросту.