Publications 2010

30012014-1 Мінск і мінчане: дзесяць стагоддзяў гісторыі (да 510-годдзя атрымання Менскам магдэбургскага права): матэрыялы Міжнар. навук.-практ. канф. Мінск, 4–5 верас. 2009 г. / Рэдкал.: А.А.Каваленя і інш. Мінск: Беларус. навука, 2010. – 220 c.
Сборник содержит материалы Международной научно-практической конференции «Мінск і мінчане дзесяць стагоддзяў гісторыі (да 510-годдзя атрымання Менскам магдэбургскага права)», Минск, 4–5 сентября 2009 г.), посвящённые проблемам источников, социального и экономического развития города, повседневной жизни минчан.
30012014-1 Калечыц, Е.Г., Коласаў, А.У., Абухоўскі, В.С. Палеалітычныя помнікі Беларусі. Культурна-храналагічная дыферэнцыацыя крыніц. Мінск: Бел.навука, 2010. – 322 с.: іл.
В монографии впервые в отечественной археологии собраны сведения о 356 памятниках с материалами палеолита, выявленных на территории нашей страны. В абсолютном большинстве случаев определена их культурная принадлежность. Охарактеризованы культуры и выделены критерии определения культурной принадлежности материалов эпохи палеолита, присутствие носителей которых на территории Беларуси неоспорисо доказано. Все памятники нанесены на карту.
30012014-1 Літвін, А.М., Новікаў, С.Я., Грэбень, Я.А. Вяртанне ў рабства: прымусовая праца насельніцтва Беларусі 1941–1945 гг. / А.М.Літвін, Я.А.Грэбень, С.Я.Новікаў; агул. Рэд. А.М.Літвіна; пер. В.А.Лойка, С.П.Паўлавіцкі. – Мінск : Тэсей, 2010. – 584 с.: іл.
У кнізе на падставе шырокага прыцягнення архіўных крыніц, сведчанняў выдавочнікаў даследуюцца пытанні арганізацыі сістэмы і механізма выкарыстання прымусовай працы насельніцтва Беларусі ў гады Другой сусветнай вайны. Асаблівая ўвага нададзена асобным аспектам прымусовай працы беларускіх грамадзян на акупіраванай тэрыторыі Беларусі. Выданне адрасавана навукоўцам, усім, хто цікавіцца ваеннай гісторыяй, праблемамі акупацыйнага рэжыму.
30012014-1 Арутюнян, К.А., Литвин, А.М. Армяне – Герои Советского Союза в боях за Беларусь (1941–1944 гг.) – Минск, «Альтиора – Живые краски». 2010. – 63 с.
30012014-1 Мацук, А.У. Барацьба магнацкіх груповак у ВКЛ (1717 – 1763 гг.) / Андрэй Мацук. – Мінск : Медысонт, 2010. – 640 с.
Манаграфія прысвечаная вывучэнню барацьбы магнацкіх груповак у ВКЛ з 1717 па 1763 гг. У працы паказваецца рэальны ход палітычных працэсаў у ВКЛ, прычыны і метады дзеяння каралеўскай улады па стварэнні і ўмацаванні пазіцый сваіх прыхільнікаў у ВКЛ; адлюстроўваецца роля кожнай з магнацкіх груповак у разгляданы перыяд, адзначаюцца сувязі з палітычнымі працэсамі і тэндэнцыямі на іншых тэрыторыях Рэчы Паспалітай; вызначаюцца прычыны, мэты і характар удзелу розных магнацкіх груповак у барацьбе за палітычнае верхавенства ў ВКЛ і вылучаюцца формы супрацоўніцтва паміж рознымі магнацкімі групоўкамі для дасягнення сваіх мэт, а таксама праводзіцца аналіз спосабаў палітычнай барацьбы паміж імі.
30012014-1 Академик В.М.Игнатовский: Документы и материалы / сост. В.В.Скалабан Н.В.Токарев; редкол.: А.А.Коваленя (пред.) и др. – Минск: Белорусская наука, 2010. – 277 с.
В сборник включены документы и материалы, отражающие жизнь и деятельность государственного деятеля, ученого-историка, первого президента НАН Беларуси В.М. Игнатовского (1881–1931). Основу сборника составили документы из архивов Минска, Москвы Санкт-Петербурга, Тарту. Показана деятельность В.М.Игнатовского на постах наркома просвещения БССР, председателя Института белорусской культуры, президента Академии наук, члена Бюро ЦК Компартии Беларуси, что позволяет осветить многие вопросы национально-культурного строительства и организации науки в республике в 1920-е – начале 1930-х годов.
30012014-1 Актуальные вопросы антропологии: Сборник научных трудов. Вып. 5 Составители Н.И.Полина, Н.Н.Помазанов. Мн. Белорусская наука. 2010. – 448 с.
Наряду с теоретическими проблемами антропологической науки рассматриваются прикладные аспекты возможности применения генетических и морфологических маркеров для профориентации и прогнозирования различных состояний. Издание представляет интерес для антропологов, философов, криминалистов, биологов, медиков, историков и этнографов.
30012014-1 Гісторыка-археалагічны зборнік Выпуск 25. Да юбілею з дня заснавання Інстытута гісторыі НАН Беларусі. Рэд. калегія: А.А.Каваленя (гал. рэд.) і інш. Выд. “Беларуская навука”. Мінск. 2010. – 287 с.
У зборніку змешчаны артыкулы гісторыкаў і археолагаў нашай краіны, прысвечаныя актуальным праблемам айчыннай гісторыі і метадалогіі гістарычных даследаванняў. Таксама друкуюцца матэрыялы, якія ўтрымліваюць вынікі даследаванняў вучоных Інстытута гісторыі за 2009 г. Выданне прысвячаецца 80-годдзю з дня заснавання Інстытута гісторыі НАН Беларусі. Зборнік разлічаны на студэнтаў, аспірантаў, прафесійных гісторыкаў, тых, хто цікавіцца гісторыяй і культурай Беларусі.
30012014-1 Коваленя А.А., Долготович Б.Д., Хромченко Д.Н., С верой в Победу: Беларусь в Великой Отечественной войне: 100 вопросов и ответов / А.А.Коваленя, Минск: Беларуская наука, 2010. – 199 с.
В форме вопросов и ответов на фактическом и цифровом материале отражаются важнейшие события, которые проходили накануне и в период Великой Отечественной войны, показывается человеконенавистническая политика нацистских захватчиков на оккупированной территории Беларуси, на многочисленных примерах расказывается о героизме белоруссов и уроженцев Беларуси на фронтах и во вражеском тылу, о вкладе белорусского народа в Победу. Книга написана на основе архивных материалов и документальных источников, в ней помещено большое количество иллюстраций.
30012014-1 Левко О.Н., Витебск / О.Н.Левко; Нац. акад. наук Беларуси, Институт истории. – Минск: Беларуская навука, 2010. – 335 с.: ил. – (Древнейшие города Беларуси).
В монографии на основе 45-летнего (1964–2009 гг.) археологического исследования Витебска раскрываются древнейшие страницы его истории, приводятся факты, выдвигаются гипотезы, обосновываются события, имевшие место в действительности. Знакомит читателя с механизмом зарождения города, его становлением и развитием, дает толкование ряду исторических событий и оценку хозяйственно-экономическому, культурному значению города на разных этапах эпохи средневековья и раннего нового времени. Рассчитана на историков, археологов, работников музеев, преподавателей и студентов вузов, а также самый широкий круг читателей, интересующихся древней историей городов нашей Родины.
30012014-1 Литвин А.М., На той войне незнаменитой: советско-финляндская война и Беларусь (1939–1940 гг.) / А.М.Литвин. – Минск: Белорусская наука, 2010. – 656 с.
В книге впервые в отечественной историографии рассматривается участие объединений, соединений, отдельных частей и подразделений войск Белорусского особого военного округа, белорусов и уроженцев Беларуси в советско-финляндской войне 1939–1940 гг. В работе создан единый список наших соотечественников, погибших и пропавших без вести на этой войне, умерших от ран в госпиталях.
30012014-1 Матэрыялы па археалогіі Беларусі. Выпуск 18. Даследаванні каменнага і бронзавага вякоў. Да юбелеяў У.Ф.Ісаенкі і М.М.Чарняўскага. Зборнік навуковых артыкулаў. Мінск. Інстытут гісторыі НАН Беларусі. Выд. Беларуская навука. 2010. – 334 с.
У выданні прадстаўлены вынікі найноўшых даследаванняў помнікаў палеаліту, мезаліту, неаліту, бронзавага веку на тэрыторыі Беларусі і сумежных краін Усходняй Еўропы. Аўтары артыкулаў – навукоўцы Беларусі, Расіі, Украіны, Літвы і Польшчы. Разлічана на археолагаў, Гісторыкаў, краязнаўцаў, музейных работнікаў, настаўнікаў і ўсіх тых, хто любіць старажытную гісторыю, цікавіцца матэрыяльнай і духоўнай культурай нашых далёкіх продкаў.
30012014-1 Матэрыялы па археалогіі Беларусі Выпуск 19 Археалогія і гісторыя Гродзеншчыны Мінск Беларуская навука. 2010. – 277 с.
У выданні прадстаўлены вынікі навуковых даследаванняў археолагаў і гісторыкаў Беларусі і сумежных краін, звязаныя з вывучэннем старажытнай гісторыі Заходняй Беларусі. Выданне прымеркавана да дзвюх падзей у навуковым жыцці – канферэнцыі 2008 г. у Гродне і 80-гадовага юбелею даследчыка беларускага Панямоння Я.Г.Звяругі. Выданне разлічана на археолагаў, гісторыкаў, краязнаўцаў, музейных работнікаў, настаўнікаў і ўсіх тых, хто любіць старажытную гісторыю, цікавіцца матэрыяльнай і духоўнай культурай нашых далёкіх продкаў.
30012014-1 Беларусь. 1941–1945: Подвиг. Трагедия. Память. В 2 кн. Кн. 1 / НАН Беларуси, Институт истории; редкол.: А.А.Коваленя (пред.) и др. – Минск: Беларуская навука, 2010. – 480 с.
В коллективном труде на основе широкого круга отечественных и зарубежных источников с позиций современной исторической науки освещаются жизнь и борьба белорусского народа в годы Великой Отечественной войны. В подготовке работы задействованы ведущие специалисты военной истории Беларуси. Авторский коллектив ввел в научный оборот ранее неизвестные факты и документы, особое внимание уделил недостаточно изученным проблемам, отражению событий в отечественной и зарубежной историографии, народной памяти о Великой Отечественной войне. В книге представлена широкая панорама жизни различных слоев населения Беларуси в военный период, отражен их вклад в достижение Победы.
30012014-1 Беларусь. 1941–1945: Подвиг. Трагедия. Память. В 2 кн. Кн. 2 / НАН Беларуси, Институт истории; редкол.: А.А.Коваленя (пред.) и др. – Минск: Беларуская навука, 2010. – 358 с.
30012014-1 Бохан Ю.М., Ваяры Грунвальдскай бітвы. Мінск: Беларусь, 2010. – 222 с.: іл.
Кніга прысвечана важнейшай падзеі двухсотгадовага супрацьстаяння беларускіх зямель крыжацкай агрэсіі – Грунвальдскай бітве, якая адбылася 15 ліпеня 1410 года. Разглядаюцца перадгісторыя бітвы ад з’яўлення немцаў ва Усходняй Прыбалтыцы да пачатку Вялікай вайны 1409–1411 гадоў, ход баявых дзеянняў, расстаноўка сіл, вайсковая арганізацыя праціўнікаў, іх колькасны склад, узбраенне, стратэгія, тактыка. Кніга разлічана на гісторыкаў, студэнтаў і навучэнцаў, на ўсіх, хто цікавіцца гісторыяй Беларусі.
30012014-1 Восень 1939 года ў гістарычным лёсе Беларусі: матэрыялы Міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі (Мінск, 24 верасня 2009 г.) / рэдкал.: А.А.Каваленя (гал. рэд.) і інш. – Мінск: Беларуская навука, 2010. 414 с.
У кнізе прадстаўлены матэрыялы Міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі “Восень 1939 года ў гістарычным лёсе Беларусі”, якая адбылася ў Мінску 24 верасня 2009 г. У дакладах і паведамленнях беларускіх і замежных даследчыкаў на багатым фактычным матэрыяле з выкарыстаннем новых архіўных дакументаў і найноўшых дасягненняў гістарыяграфіі адлюстравана складаная і шматпланавая праблема гістарычнага лёсу Беларусі ў міжваенны і пасляваенны перыяд.
30012014-1 Тегако, Л.И. Конституция, индивидуальность, здоровье и характер человека / Л.И. Тегако ; Нац. акад. наук Беларуси, Ин-т истории. – Минск : Беларус. навука, 2010. – 162 с. : ил.
Рассмотрены проблемы конституции, отражающей во внешних фенотипических признаках человека его генетические особенности: при современном комплексном подходе к проблеме выделяют общую конституцию, выражающуюся в морфотипе, и частные конституции, связанные с различными подсистемами организма (группой крови, дерматоглификой, нейродинамической конституцией и др.). Представлены некоторые результаты соматопсихических и дерматоглифических исследований, которые проводятся в отделе антропологии и экологии Института истории НАН Беларуси. Рекомендована специалистам в области биологии человека, психологам, врачам и педагогам, а также всем, кто интересуется проблемами взаимосвязи конституции и здоровья.
30012014-1 Навагрудчына ў гістарычна-культурнай спадчыне Еўропе (да 600-годдзя Грунвальдскай бітвы) / рэд. кал. : А.А. Каваленя [і інш.]. – Мінск, 2010. – 375 с.
У кнізе на аснове навейшых дасягненняў айчыннай і замежнай гістарыяграфіі адлюстраваны многія старонкі гістарычнага мінулага Навагрудчыны. Матэрыялы выдання прысвечаны знамянальнай падзеі – 600-годдзю Грунвальдскай бітвы. У працы раскрываюцца шматлікія праблемы гісторыі Навагрудчыны ад старажытнасці да сучаснасці.
30012014-1 Мяцельскі, А.А. Мсціслаўскае княства і ваяводства ў XII–XVIII стст./ А.А.Мяцельскі. – Мінск : Беларус. навука, 2010. – 664 с: іл.
Дадзеная манаграфія прысвечана гісторыі Мсціслаўскага княства і ваяводства XII–XVIII стст. Разглядаецца сацыяльна-эканамічнае развіццё рэгіёна, гістарычная геаграфія, урбанізацыйныя працэсы, канфесійнае жыццё.
Разлічана на навуковых супрацоўнікаў, выкладчыкаў, студэнтаў, усіх, хто цікавіцца гістарычным мінулым Беларусі.