Аддзел археалогii першабытнага грамадства

У складзе Цэнтра археалогіі і старажытнай гісторыі Беларусі
Аддзел створаны ў 2005 г. на базе аддзела археалогіі каменнага і бронзавага вякоў і аддзела археалогіі жалезнага веку.
Адрас: Інстытут гісторыі НАН Беларусі, 220072, Мінск, вул. Акадэмічная, 1, пак. 208.
Тэл.: (+375 17) 284-18-93, 284-13-22
e-mail: amedved@tut.by

Загадчык аддзела:
кандыдат гістарычных навук
Аляксандр Міхайлавіч Мядзведзеў

У аддзеле працуюць:
гал.н.с., д.г.н., прафесар Калечыц Алена Генадзеўна;
вяд.н.с., к.г.н. Крывальцэвіч Мікалай Мікалаевіч;
ст.н.с., к.г.н. Дубіцкая Наталля Мікалаеўна;
ст.н.с., к.г.н. Чарняўскі Максім Міхайлавіч;
ст.н.с., к.г.н. Язэпенка Ігар Мікалаевіч; 		н.с. Ліневіч Сяргей Барысавіч;
н.с. Ткачова Марыя Іванаўна;
н.с. Ткачоў Алег Юр’евіч;
м.н.с. Вашанаў Аляксандр Мікалаевіч;
м.н.с. Велент-Шчэрбач Святлана Сяргееўна;
м.н.с. Гаршкоў Аляксандр Дзмітрыевіч.

Пры аддзеле праходзіць навучанне аспірант
Хомчанка Яраслаў Леанідавіч.

Асноўныя накірункі навуковых даследаванняў аддзела:

  • • археалагічныя разведкі і раскопкі помнікаў каменнага, бронзавага і жалезнага вякоў;
  • • вывучэнне першапачатковага засялення тэрыторыі Беларусі;
  • • неалітызацыя і пераход ад прысвойваючых да вытвараючых форм гаспадарання;
  • • генэзіс і гістарычныя лёсы насельніцтва на працягу каменнага, бронзавага і жалезнага вякоў;
  • • матэрыяльная і духоўная культура насельніцтва ў палеаліце, мезаліце, бронзавым і жалезных вяках;
  • • храналогія і перыядызацыі першабытнай гісторыі Беларусі

Агульная тэма даследчай працы ў 2016–2020 гг.:
«Беларускія землі ў першабытную эпоху (каменны, бронзавы, жалезны вякі)».

Важнейшыя вынікі навуковых даследаванняў аддзела

  • • распрацавана канцэпцыя фарміравання і развіцця экалагічных падсістэм у познім плейстацэне – раннім галацэне, развіцця культур каменнага веку на тэрыторыі Беларускага Палесся;
  • • вылучаны дамінуючыя культурныя кампаненты ў першабытнай гісторыі Падняпроўя: агульнаеўрапейскі гарызонт культуры шнуравай керамікі, класічныя фазы сярэднедняпроўскай культуры (з актыўным уздзеяннем катакомбнай культуры), а таксама рэгіянальныя групы помнікаў (тыпу Мохаў 4) і група помнікаў тыпу культурнага круга Бабіна;
  • • ажыццёўлены шырокамаштабныя выратавальныя даследаванні ў зонах будаўніцтва Гродзенскай ГЭС на р. Нёман, Беларускай АЭС, дарог і газаправодаў, на месцы будаўніцтва Нежынскага калійнага камбіната (гарадзішча Обчын) і інш.;
  • • падчас штогадовых палявых даследаванняў ва ўсіх рэгіёнах Беларусі выяўляюцца новыя крыніцы для характарыстыкі матэрыяльнай і духоўнай культуры першабытнага насельніцтва Беларусі.

Важнейшыя распрацоўкі аддзела знайшлі адлюстраванне ў шэрагу навуковых артыкулаў, а таксама ў манаграфіях:

  • Язэпенка І.М. Паселішчы неаліту і ранняга перыяду эпохі бронзы міжрэчча Бярэзіны і Дняпра. – Магілёў, 2014. – 238 с.
  • Калечыц А.Г Першыя людзі на зямлі Беларусі: для сярэд. і ст. шк. ўзросту. – Мінск: Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2015. – 120 с.
  • Калечыц А.Г. У гасцях у далёкіх продкаў / Ін-т гісторыі НАН Беларусі; ДУА «Мін. абл. ін-т развіцця адукацыі». – Мінск: Мін. абл. ІРА, 2015. – 52 с.

Эдвард Міхайлавіч Зайкоўскі
Вадзім Георгіевіч Белявец
Зоя Анатольеўна Харытановіч