Memory is stronger than time. The history of the war in the front letters

<< Вернуться к предыдущей статье
<< ВЕРНУТЬСЯ В НАРОДНУЮ ЛЕТОПИСЬ
Дырэктар Любанскага музея народнай славы
Наталія Мікалаеўна Сіняк
(г. Любань, Минская вобласць)

11 студзеня 1905 г. у в. Навасёлкі Кіевіцкай воласці Слуцкага павета ў сям’і селяніна Зміцера Анісімава нарадзіўся хлопчык. Далі яму імя Цімафей.
Час быў неспакойны: па вёсках там i тут успыхвалі паўстанні, на чыгунцы баставалі рабочыя — па Беларусі ішла рэвалюцыя. Сяляне спадзяваліся, што іх даўняя мара — уласны надзел зямлі — вось-вось ажыццявіцца. Але рэвалюцыйныя падзеі скончыліся, сяляне зямлі не атрымалі, трэба было думаць пра будучае дзяцей. Цімафея адправілі вучыцца — ён атрымаў пачатковую адукацыю, а затым у прыватнага майстра з Цімкавіч набыў спецыяльнасць краўца. Тым i зарабляў на жыццё.
Цімафею споўнілася 22 гады, прыйшоў час icцi ў войска. Раённы ваенны камісарыят накіраваў яго на службу ў Самарскую кавалерыйскую дывізію.
У 1929 г. набліжалася завяршэнне тэрміна яго службы. Паміж чырвоанаармейцамі вяліся размовы пра далейшае жыццё. Вяртацца дамоў не мела сэнсу — ні зямлі, ні работы. Словы памочніка камандзіра ўзвода Эмануіла Модзіна пра арганізацыю камуны [1] i сумеснае жыццё i працу ў ёй знaйшлi водгук сярод байцоў: cnic жадаючых папаўняўся з кожным днём. Праз некаторы час чырвонаармейцы даведаліся, што ўрад выдзяліў ім зямлю на Любаншчыне, дзе на плошчы каля 50 тысяч гектараў раскінуліся Мар’інскія балоты.
У пачатку 1930-х гадоў у раёне поўным ходам ішла калектывізацыя. Для кіраўніцтва новаўтворанымі калгасамі патрабаваліся высокакваліфікаваныя кадры. У 1933 г. жыхары вёскі Мардзвілавічы абралі Ц. Д. Анісімава старшынёй свайго калгаса «Чырвоны земляроб». Праз год яго накіравалі на савецкую работу — да 1937 г. ён працаваў старшынёй Тальскага, Рэдкавіцкага i Рачэнскага сельсаветаў. Некаторы час Ц. Д. Анісімаў узначальваў Любанскі раённы зямельны аддзел, а ў 1939 г. працаўнікі калгаса імя БВА aбpaлі яго старшынёй праўлення калгаса.
Гэта быў зорны час калгаса iмя БВА — былой камуны. Вёска Камуна пераўтварылася ў сапраўдны сельскі гарадок: шматкватэрныя дамы, клуб, няпоўная сярэдняя школа, яслі, радзільны дом, сталовая, радыёвузел; гаспадарчыя пабудовы — свой трактарны парк. I ўсесаюзнае прызнанне высокіх вынікаў вытворчай працы камунараў — ордэн Леніна на сцягу калгаса.


Першыя камунары. Сядзяць: Дора Хініч, Дзмітрый Зенаў, Зінаіда Андрэеўна Анісімава (жонка Ц. Д. Анісімава). Стаяць: Ганчароў, Ц. Д. Анісімаў, Міхаіл Осіпаў. 1930 г.


Тут, у Камуне, Цімафей Дзмітрыевіч сустрэў свае каханне. Любанскі райкам камсамола накіраваў на работу ў камуну маладых дзяўчат-камсамолак. Сярод ix была Галай Зінаіда з в. Арлева. Каханне з першага позірку i на ўсе жыццё. Зінаіда Андрэеўна стала яго апорай, падтрымлівала Цімафея Дзмітрыевіча ў складаныя для яго моманты жыцця, выхоўвала дзяцей. A ix перад пачаткам вайны было ўжо чацвёра: Валодзя, Ліда, Галіна i маленькі Шура.
7 чэрвеня 1941 г. у Камуну прыйшло пісьмо: Дырэкцыя павільёна Беларускай ССР [2] запрашае старшыню калгаса імя БВА Ц. Д. Анісімава i даярку гэтага калгаса К. М. Дудзік у Маскву на Усесаюзную сельскагаспадарчую выстаўку для прадстаўлення калгаса i абмена вопытам работы з наведвальнікамі павільёна. Гэта было другое запрашэнне — у 1939 г. калгас імя БВА меў сваю ўласную экспазіцыю ў Павільёне БССР. Па выніках гэтай выстаўкі старшыня калгаса імя БВА Ц. Д. Анісімаў атрымаў узнагароду — Вялікі залаты медаль УСГВ і веласіпед.
Планам збыцца не давялося: пачалася вайна, Ц. Д. Анісімава прызвалі ў дзеючую армію і назначылі палітруком эскадрона 120-га кавалерыйскага палка, а затым 118-га кавалерыйскага палка 4-й кавалерыйскай дывізіі [3].
Эскадроны кавалерыйскіх палкоў 4-й кавалерыйскай дывізіі 2-га кавалерыйскага корпуса ў лістападзе 1941 г. вялі бai на ўсходнім беразе ракі Істры супраць 5-й танкавай i 35-й пяхотнай дывізій праціўніка, якія пагражалі акружэннем корпуса. 29 лістапада камандзір корпуса аддаў загад аб выхадзе кавалерыйскіх палкоў з бою i канцэнтрацыі ў раёне сяла Чорная Гразь, дзе яны павінны былі наладзіць лінію абароны. Усе часці корпуса з поспехам выканалі пастаўленую баявую задачу i занялі абарону на бліжніх подступах да Масквы. З гэтага рубяжа коннагвардзейцы не адыйшлі ні на шаг. За ўдзел у абарончых баях пад Масквой Ц. Д. Анісімаў узнагароджаны медалем «За оборону Москвы»
Сям’я ў гэты час знаходзілася ў эвакуацыі ў далёкай Саратаўскай вобласці. Туды ляцeлi пісьмы, у радках якіх гісторыя вайны сціснута бязмежна.

а
б
Ц. Д. Анісімаў: а — 1939 г.; б — 1942 г.


Пасля расфарміравання 4-й кавалерыйскай дывізіі Ц. Д. Анісімаў быў назначаны камісарам дывізіённай школы 17-й кавалерыйскай дывізіі (сакавік–чэрвень 1942 г.), а затым — камісарам вучэбнай батарэі ОГУКД 6-га кавалерыйскага корпуса (чэрвень 1942 г. — май 1943 г.).
«6 апреля 1942 г.
Здравствуй, Зина Андреевна, милые дети Вова, Лида, Галя. Дорогие мои многоуважаемые жена и дети, каждое письмо, которое я вам пишу, является для меня праздником, ибо я, как будто, разговариваю с вами и вместе живу. Милая Зиночка, я вам пишу уже десятое письмо, но от вас ответа не имею. Не могу я просто выразить своего желания, чтобы скорее получить от вас письмо. Милая Зина Андреевна, мой адрес переменен. Пиши только сейчас по этой открытке. Это последний мой адрес. Жду вашего письма. Прошу, Зиночка, не печалься. Трудности у вас большие, это для меня известно. Но скоро все кончится… Ваш муж и отец Тимофей Дмитриевич».

«…мая 1942 года. Здравствуй, дорогая Зинаида Андреевна!!! И милые детки Вовка, Лидочка и Галинка. Пишу срочно и немедленно ввиде того, что я получил от вас первое письмо… Я сейчас очень взволнован от радости, что получил ваше письмо. Я очень доволен, что вы живете хорошо, что вы живы и здоровы, что дети мои милые обеспечены всем, в чем они нуждаются. Но не могу простить, что Вовка бросил школу и сейчас не учится. Это неверно. Милая Зиночка, прошу, пусть Вовка хотя бы пару слов напишет своей рукой… Я пока жив и здоров, живу хорошо, весело. Дремать некогда. Рано утром поют соловьи и весело щебечут птички в зеленом бору, пахнет зеленью, кругом зеленый ковер. Земля снова выбросила на своей большой поляне цветов. Отцвела черемуха душистая. Собирая ее, я вспоминал cвой край далекий. Но мне он сейчас близкий, где я сейчас нахожусь. Весело живется в лесу. Лошадь у меня красивая, сама сивая. Она меня спасает во многом. Это мой самый близкий друг и товарищ.
Дорогая моя Зина Андреевна, Вовочка, Лидочка и Галинка. Примите от меня горячий привет. Целую вас в ваши нежные ручки. Желаю вам всего хорошего. Ваш верный муж Тимофей Дмитриевич. Адрес. 1468 ПП.С 13 кавполк 2-й эскадрон, старший политрук Анисимов».
«Доброго дня! Милая Зиночка, поздравляю вас с праздником — 25-й годовщиной октябрьской социалистической революции, желаю здоровья и успеха в работе.
Милая Зиночка и милые мои птички, я очень рад, что могу вас поздравить с днем Октябрьской революции, которая дала свободу и счастье народу России. Милая Зиночка, скоро мы с вами будем переписываться и поздравлять с полным разгромом врага. Давай скажем так: да здравствует Красная Армия — детище Великой Октябрьской социалистической революции! Да здравствует вождь Красной Армии — тов. Сталин. Смерть немецким оккупантам!
Дорогой сынок. За советскую отчизну идут в бой сыны всех народов Советского Союза, уничтожают гитлеровского двуногого зверя, который пьет кровь наших людей. Учись сынок, будь уверен в победе, слушай мамашу. Посылаю тебе одну вырезку. Прочитай ее сам и прочитай в школе детям. Учитесь также, как бойцы бьют немцев.
Твой отец. Жду ответа. 8-10-42 года».

«2 декабря 1942 г. Здравствуйте! Милая, дорогая Зина Андреевна, дорогие дети Володька, Лидочка и Галинка. Сердечный вам привет от вашего мужа и отца Тимофея Дмитриевича.
Милая Зиночка! Я жив и здоров. Прошу, милая, не волнуйся за меня, смотри детей и сама себя. Сейчас жизнь человека очень дорога для нас. Скоро уничтожим врага, и нужно будет работать на восстановлении нашего государства, которому гитлеровскими людоедами нанесено много разорения. Скоро разовьется знамя коммунизма над Европой. Скоро наша Белоруссия будет освобождена от гитлеровского кровавого сапога. Скоро придет час, когда нас встретят угнетенные наши братья и сестры родных белорусских воинов Красной Армии, кто как сможет будет еще сильней громить врага родного народа…
Милая Зина, …я редко получаю письма, а ваше письмо для меня — праздник. Прошу, пиши чаще. Мне сейчас не будет времени писать, прошу, не обижайся. Знаешь, время такое, надо бить врага и гнать его без остановки. Передавай привет знакомым. Желаю вам всего хорошего… Ваш верный вам муж, крепко целую вас и своих детей. До свидания, ваш Тимофей». Пиги. Жду и скорей.

«7 декабря 1942 года. Здравствуйте, дорогие, милые мои жена Зиночка и детки Володька, Лидка, Галинка. Горячий привет вам от любимого вашего папаши. Любимая, дорогая, милая Зина Андреевна! Получив ваше письмо, я очень обрадовался, когда взглянул на конверт. Но как вскрыл конверт, сердце мое кровью облилось, когда я прочел свои родные печатные золотые слова, которые мне сообщили о вашей болезни. Милая Зиночка, если бы я был птицей, сегодня же был бы у вас и разделил вашу болезнь с вами. Слова и просьба в письме побывать хоть один день, дорогой мой милый сынок. Я об этом мечтаю каждую секунду. Но это будет тогда, когда будет уничтожено гитлеровское государство.
Милая, дорогая, любимая моя Зиночка. Прошу вас в дальнейшем не волноваться и не томить себя всякими думами.
Дорогой, милый сыночек Володька! Прочитав твое письмо, я очень доволен вашей работой. Крепко целую твою ручку и благодарю, что ты так осмысленно и толково написал письмо…. Ты должен… учить Лиду и Галину, чтобы они слушали маму, не спорили с мамой, она и только она сможет вас растить и воспитывать. У вас сейчас нет никого: ни бабушки, ни тетушки, ни родных, которые бы помогли вам. А я очень далеко от вас, и когда буду у вас, трудно сказать. Милый, дорогой сынок, я сейчас на фронте, и когда перебьем всех немцев, тогда приеду к вам.
Пока бывайте здоровы, живите счастливо, желаю вам, милая, дорогая моя Зиночка, быстрей поправляться…
Дорогие мои дети, Володька, Лидочка и Галинка, целую вас и желаю вам здоровья и счастья в вашей молодой детской жизни. Никогда не забывайте, что во всем горе, с которым встретились мы, виноват проклятый враг Гитлер и его банды. Я, дорогие мои, бил и бить буду беспощадно гитлеровскую банду, не брошу данное мне оружие, пока не останется в живых ни одного гитлеровского бандита.
Милый сынок, твою просьбу я выполняю. Посылаю 2 конверта и бумаги и буду всегда посылать.
До свидания, ваш отец Тимофей. Пишите. Жду.
Только ж бремя у меня на сердце осталось за вашу судьбу».



«1 января 1943 г. Здравствуйте! Милая, дорогая моя семья: жена Зиночка и дети Лидка, Галинка и сын Володька. Поздравляю вас с Новым годом, с новой жизнью, и с новым счастьем, и с новой победой над врагами. 1943 год даст свои новые победы над гитлеровской бандитской армией. Милая, дорогая моя Зиночка. Я вам послал одно письмо, в котором сообщил, что я подал рапорт с просьбой дать мне отпуск, но обстановка изменилась, и я сейчас нахожусь на фронте непосредственно в боях. Живу хорошо, и здоровье хорошее. Милая Зиночка, я очень волнуюсь о состоянии вашего здоровья и никак не могу себе представить, как и чем вам помочь… Что могу сделать и помочь — это пожелать от всей моей души беречь свое здоровье и смотреть детей. Вернусь с победой к вам, все отдам для вас и вашего здоровья. Ваш верный муж Тимофей. Крепко целую вас.
Дорогой, милый сын Владимир. Тебе особый привет. Ты взрослый человек и должен все внимание обратить на маму, помогать ей, ибо она больна. Когда она поправится, она тебя не забудет и поможет тебе в твоем молодом счастье. Смотри, не будь распущенным, чтобы с тебя не смеялись люди. Также учи хорошему поведению и сестер Лиду и Галинку. Вернусь с победой. Я вам тогда все свое внимание отдам. Буду учить и растить. Целую вас крепко. Ваш отец Тимофей».

«28 января 1943 года.
Здравствуйте!
Дорогая, любимая Зина Андреевна и детки Володька, Галинка и Лидочка! Горячий, пламенный привет вам от вашего родного мужа и отца Тимофея Дмитриевича и самые наилучшие пожелания в вашей жизни… Я в настоящий момент нахожусь в бою, продвигаемся успешно вперед.
Зина Андреевна, милая моя, в своем письме писал, что подал рапорт, и мне предоставлен отпуск на 15 дней. Но это было перед выходом в бой, и отпуск мой задержали. Сейчас не предвидится скоро с вами увидеться.
Пару слов про себя: я в настоящий момент жив и здоров, живу хорошо, как дальше будет — не знаю, думаю и надеюсь, что все будет хорошо и мы скоро увидимся с вами.
Больше писать не о чем. Новостей очень много, но вы все новости знаете из газет, о них писать в письме трудно и невозможно. Наша армия громит немецких оккупантов и гонит на запад, уничтожаем на своем пути всех, кто сопротивляется. Дорогая, милая Зиночка и детки мои. Прошу вас не обижаться на меня, что редко пишу. Прошу вас писать мне почаще и обо всем. Адрес мой старый… Жду ответа. Ваш муж и отец Тимофей Дмитриевич. Жду ответа».



У сакавіку 1943 г. Ц. Д. Анісімаў атрымаў узнагароду — ордэн Айчыннай вайны II ступені. У гэты час ён быў намеснікам камандзіра батарэі асобнага гвардзейскага вучэбнага кавалерыйскага дывізіёна. У прадстаўленні на ўзнагароду камандзір дывізіёна адзначае, што намеснік камандзіра ў цяжкія моманты бою знаходзіўся там, дзе неабходна было падтрымаць баявы дух. А калі Ц. Д. Анісімаў атрымаў раненне, не пакінуў свой баявы пост, асабістым прыкладам садзейнічаў выкананню баявой задачы.
«17 апреля 1943 года. Здравствуйте!!! Многоуважаемая семья, жена Зина и дети Володя, Галина, Лида. Горячий привет вам от вашего родного отца и мужа. Милая Зиночка. Прошу меня простить, что я не писал вам писем. Обстановка не дала возможности вам писать. Одно время был ранен в левую руку. Ранение легкое, немного повредило кость. Сейчас рука уже зажила. В госпиталь не пошел, остался в строю и сейчас нахожусь в своей части на старом месте. Могу сообщить, Зиночка, что я награжден орденом Отечественной войны II степени. Наша часть сейчас в боях завоевала гвардейское звание… Пиши письма по моему адресу, он на обороте. По старому адресу не пиши. Целую крепко. Ваш муж Тимофей».

На працягу 1943 г. Ц. Д. Анісімаў быў памочнікам камандзіра па забеспячэнні асобнага кавалерыйскага дывізіёна, намеснікам камандзіра палка па забеспячэнні 33-га кавалерыйскага палка 8-й кавалерыйскай дывізіі 6-га кавалерыйскага корпуса. На гэтай пасадзе ён прымаў ўдзел у баях свайго падраздзялення: Варонежска-Харкаўскай стратэгічнай абарончай аперацыі (13.01–03.03.1943 г.), пад Курскам i Арлом (ліпень–жнівень 1943 г.).
У 1944 г. за вызваленне гарадоў Луцка i Роўна, а таксама важнага чыгуначнага вузла Здалбунаў усяму асабістаму саставу 33-га кавалерыйскага палка, у якім Ц. Д. Анісімаў быў ужо намеснікам камандзіра па забеспячэнні, i яму ў тым лiкy, была вынесена падзяка загадам Вярхоўнага Галоўнакамандуючага Маршала Савецкага Саюза таварыша І. В. Сталіна.

«Здравствуй, дорогая жена. Горячий привет, пожелания здравия в вашей жизни. Привет моим милым деткам и пожелания счастья в их молодой жизни.
Милая Зина Андреевна, я в настоящий момент в другом месте и еще дальше, где был. Живу хорошо. Только не обижайся за письма, нет времени и места писать, и еще ряд работ, сама отлично знаешь, как обстоит дело в жизни моей. Я думал побывать дома, но сейчас трудно сказать, когда. Но вернее всего когда будет враг окончательно уничтожен, тогда, наверное…
Пиши подробнее о своем здоровье и, вообще, о делах своих.
Целую крепко. Ваш муж Тимофей.
28 мая 1944 г.»

«18 июля 1944 года.
Здравствуйте, дорогая моя жена и детки Володька, Лидка и Галинка. Привет вам, мои дорогие, и самые наилучшие пожелания в вашей жизни. Дорогая Зина Андреевна! Я сегодня выслал вам денег по почте, также высылаю вам конверты с этим письмом. Коротко о себе. Жив и здоров, новостей особых нет, освобождаем нашу территорию от проклятого зверя. Я постараюсь послать вам справку о награждении, которую вы должны предоставить организациям для предоставления льгот согласно закона… Как только вам придет вызов, собирайтесь и переезжайте на Черниговщину. Но если есть вербовка в другие места, как на Северный Кавказ, то без всякого уезжайте… но там более не оставайтесь.
У меня больше писать не о чем. Только сообщаю, что я послал розыск на Алеся. Когда придет, сообщу тебе.
Целую крепко, ваш муж и отец Тимофей. Жду ответа».


Ц. Д. Анісімаў (у першым радзе першы справа) сярод баявых таварышаў. 1944 г.

«1944 г., 6 августа.
Здравствуйте, моя дорогая жена Зинаида Андреевна. Шлю вам свой пламенный привет и самые наилучшие пожелания. Дорогая моя Зиночка, я смог сфотографироваться со своими товарищами по службе и решил выслать вам на память, чтобы вы видели, какой я в настоящий момент есть. Передаю свой отцовский привет своим детям Володьке, Лидке и Галинке, желаю им здоровья на многие лета…»

На адваротным баку гэтага фота надпіс: «На память дорогой жене Зинаиде Андреевне от мужа Тимофея Дмитриевича. 6 августа 1944 г. Прошу чтить и не забывать. Дорогим детям Володьке, Лидке и Галинке от своего родного отца».
У лістападзе 1944 г. Ц. Д. Анісімаў быў узнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі, а ў снежні атрымаў Падзяку за ўдзел у баях па авалоданні прамысловым цэнтрам Венгрыі — г. Дэбрецен [4].

«6 января 1945 года.
Здравствуйте, дорогая Зиночка. Письмо ваше получил, очень рад и благодарю за все. Шлю всем вам свой гвардейский привет из Венгрии и желаю вам здоровья в вашей жизни.
Коротко о себе: живу, рву сапоги по горам и сплошному камню и добиваю врага. Работаю на старой должности, то есть, если вспомнишь наш разговор, то будешь знать. Хочу сказать, что война свое взяла, здоровье не то, что было в 41 году. Курить бросил и даже сам доволен, курево раздал друзьям…
Новостей здесь очень много, но все их описать невозможно. Морозов еще больших нет, снега совсем нет, тепло, можно ходить раздетым. Листья с деревьев осыпались совсем недавно, примерно 10 декабря, реки не замерзли еще. За операцию под Дебреценом я представлен к награде — ордену Красной Звезды. Это будет уже второй. Скоро получу медаль за оборону Москвы. Прямо сказать, если буду жив и вернусь, не стыдно будет никому за мои дела, дети будут вспоминать отца-гвардейца, да еще заслуженного орденоносца…
Дорогая Зиночка! Я служил и служу честно, как требует народ и правительство, и все время на передовой, был в боях под Москвой в 41-м году, был под Вязьмой и Смоленском, Оршей, Ровно, Львовом, был в Румынии, Венгрии, сейчас освобождаю Чехословакию. Побуду и в Берлине и возвращусь домой…
Вот все, привет всем родителям, детям и Марусе. Крепко целую вас всех и желаю здравия. Жду письма. Ваш муж Тимофей».


У сямейным apxiвe маецца некалькі пісем, якія датаваны студзенем 1945 г. За люты–красавік гэтага года пісьмы адсутнічаюць. Магчыма, не хапала часу ix пісаць.
За ўдзел у фарсіраванні рэк Грон і Нітра, вызваленне Браціславы i Брно [5] Ц. Д. Анісімаву Загадам Вярхоўнага Галоўнакамандуючага аб’яўлены падзякі. У красавіку 1945 г. да ўзнагарод Ц. Д. Анісімава дадаўся яшчэ адзін ордэн Чырвонай Зоркі. У тым жа месяцы камандзір 33-га кавалерыйскага палка ў прадстаўленні да ўзнагароджання Ц. Д. Анісімава адзначаў, што ён у час наступальнай аперацыі пастаянна знаходзіўся на наглядальным пункце палка. Асабліва адзначыў арганізатарскія здольнасці Цімафея Дзмітрыевіча пры пераправе праз раку Ваг, дзе ён не толькі забяспечыў усім неабходным пераправу, але i асабіста кіраваў падраздзяленнямі палка пры фарсіраванні. Адным з першых ён пераправіўся на супрацьлеглы бераг i наладзіў там работу тылоў.
Дзень Перамогі Ц. Д. Aнісімaў сустрэў у г. Празе, за вызваленне якога ён узнагароджаны медалём.
Апошняе пісьмо, якое захавалася ў сямейным apxiвe, напісана Анісімавым Цімафеем Дзмiтpыeвiчaм канцы мая 1945 г.
«29 мая 1945 год.
Здравствуй, дорогая Зина Андреевна, сердечный привет и мои пожелания в твоей жизни. Привет всем моим малышам — сыну Володьке, дочкам Лидочке и Галинке и своему маленькому Шуре, который у меня сейчас перед глазами. Представляется, как я его оставил в коляске, когда уезжал. Зина Андреевна, сегодня я проходил комиссию и по предварительным материалам должен пойти домой. Но это еще не совсем точно. Когда буду дома — неизвестно… Новостей особых нет. Нахожусь вблизи Праги в Чехословакии. Погода хорошая, все растет хорошо. Но очень хочется уехать скорее в Россию, посмотреть, что нового у нас и увидеть, какой будет жизнь.
Передай мой пламенный привет отцу и мамаше, Марусе, всем знакомым. Пока жду письма, крепко целую, твой муж Тимофей».

Дня дэмабілізацыі прыйшлося чакаць яшчэ амаль год. Да жніўня 1945 г. 33-і кавалерыйскі полк дыслацыраваўся на тэрыторыі Чэхаславакіі, а затым пасля перайменавання ў 33-ці механізаваны полк, быў перададзены ў склад 10-й механізаванай дывізіі Львоўскай ваеннай акругі. I толькі ў сакавіку 1946 г. Анісімаў Цімафей Дзмітрыевіч вярнуўся дадому. Дзеці, пакуль чакалі бацьку, перачытвалі яго пісьмы. Паколькі паперы не хапала, на свабодным месцы пісьма рашалі школьныя задачкі, або практыкаваліся ў пісьме.
Доўгачаканае вяртанне дадому было радасным i адначасова горкім. Яшчэ ў час вайны ён даведаўся пра гібель cвaix сяброў i знаёмых з Любаншчыны — аб гэтым Ц. Д. Анісімаў паведамляў у cвaix пісьмах. Але самыя цяжкія страты — гібель родных людзей. У часы Вялікай Айчыннай вайны загінулі два яго браты; бацька памёр, закатаваны нямецка-фашыскімі карнікамі за сувязь з партызанамі; загінулі на фронце брат жонкі i муж яе сястры.
Квітнеючы даваенны Любанскі край захопнікі пераўтварылі ў папялішча: спалены вёскі, людзі жывуць у зямлянках, абсталяванне калгасаў разрабавана. Загінуў кожны трэці жыхар Любанскага раёна. Для Ц. Д. Анісімава гэта была не статыстыка. У сакавіку 1946 г., адразу ж пасля дэмабілізацыі, ён быў прызначаны другім сакратаром Любанскага райкама Камуністычнай партыі. Вярнуць былую славу Любаншчыны, прымножыць яе, зрабіць людзей шчаслівымі — такую задачу паставіў сабе камуніст Ц. Д. Анісімаў. Не было такой вёскі ў раёне, дзе б ён не пабываў. Яму верылі, яму давяралі. I таму, калі ў 1948 г. на раённай нарадзе камуністаў яму прапанавалі пасаду ў Старадарожскім раёне, а ў Любанскі раён павінны былі накіраваць іншага чалавека, увесь сход устаў за Ц. Д. Анімімава i абраў яго першым сакратаром Любанскага РК КПБ. Гэта было прызнанне вялікага аўтарытэта сярод насельніцтва. I давер неабходна было апраўдваць.
Вось дзе праявіўся ў поўнай меры арганізатарскі талент Ц. Д. Анісімава. Узняць разбураную вайной гаспадарку, дабіцца лепшых у краіне вынікаў, стварыць умовы для жыцця i працы людзей мог толькі харызматычны палітычны лідэр [6]. Ц. Д. Анісімаў вёў актыўную грамадскую дзейнасць: дэлегат XIX (1949 г.) и XX (1952 г.) з’ездаў КПБ, дэпутат мясцовых Саветаў i Вярхоўнага Савета БССР 3-га (1951 г.) і 4-га (1955 г.) скліканняў. За самаадданую працу i актыўную грамадскую дзейнасць ён быў узнагароджаны двума ордэнамі Леніна (1946 i 1958 г.) і ордэнам Чырвонага Працоўнага Сцяга.
12 гадоў Ц. Д. Анісімаў узначальваў Любанскі раён. У 1958 г. Ц. Д. Анісімава aбpaлі старшынёй калгаса «Зара камуны» (в. Рэдкавічы). У 1961 г. у выніку ўзбуйнення гэты калгас быў далучаны да калгаса «Чырвоная змена», у якім Ц. Д. Анісімаў быў абраны намеснікам старшыні праўлення. Затым некаторы час узначальваў партыйную арганізацыю калгаса, але потым на здароўі пачалі адзывацца пражытыя гады, раненні, хваробы, таму ён пайшоў на заслужаны адпачынак.