Перавалава Наталля Юр’еўна

Вучоны сакратар
Інстытута гісторыі НАН Беларусі,
кандыдат філалагічных навук.

Тэл.: (+375 17) 378-75-19
E-mail: n.peravalava@gmail.com

Нарадзілася 7 мая 1976 г. у г. Мінску. У 1993 г. паступіла на аддзяленне беларускай філалогіі філалагічнага факультэта Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта, які скончыла ў 1998 г. З 1998 па 1999 г. вучылася ў магістратуры згаданай ВНУ, з 1999 па 2002 г. — у аспірантуры. У 2003 г. паспяхова абараніла кандыдацкую дысертацыю па спецыяльнасці 10.02.01 — беларуская мова. Тэма дысертацыі “Арыстоцелевы вароты” як помнік старабеларускага пісьменства XVI ст. (графіка-арфаграфічны, фанетычны і марфалагічны аспекты)”.

Працоўная дзейнасць:

  • з 2002 па 2004 гг. — выкладчык кафедры гісторыі беларускай мовы філалагічнага факультэта БДУ.
  • з 2004 па 2014 гг. — старшы навуковы супрацоўнік аддзела сучаснай беларускай мовы філіяла “Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа” ДНУ “Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі”.
  • з 2014 па 2015 гг. працавала ў рэдакцыйна-выдавецкім аддзеле Акадэміі МУС Беларусі.
  • з 2016 па 2018 гг. — вучоны сакратар навукова-метадычнай установы “Нацыянальны інстытут адукацыі” Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь.
  • з 2018 па 2022 гг. — старшы навуковы супрацоўнік аддзела гісторыі беларускай мовы філіяла “Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа” ДНУ “Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі”.
  • з кастрычніка па снежань 2022 г. — старшы навуковы супрацоўнік Цэнтра гісторыі навукі і архіўнай справы Інстытута гісторыі НАН Беларусі;
  • з 13 снежня 2022 г. — вучоны сакратар Інстытута гісторыі НАН Беларусі.

Сфера навуковых інтарэсаў.
Гісторыя беларускай мовы, палеаграфія помнікаў старабеларускага пісьменства, гістарычная лексікалогія, гісторыя беларускага мовазнаўства.

Аўтар больш 70 навуковых прац, сярод якіх:

  • 1. Перавалава, Н.Ю. “Его можно назвать отцем великороссийского наречия…”: Дзмітрый Языкаў як даследчык беларускай мовы. / Н. Ю. Перавалава // Роднае слова. — 1998. — № 6. — С.90–93.
  • 2. Перавалава, Н.Ю. Асабовыя займеннікі ў “Арыстоцелевых варотах” (XVI ст.) / Н. Ю. Перавалава // Роднае слова. — 2002. — №8. — С. 43–44.
  • 3. Перавалава, Н.Ю. Прыметнік у “Арыстоцелевых варотах” / Н. Ю. Перавалава // Веснік БДУ. — 2002. — Сер. 4. — № 3. — С. 38–41.
  • 4. Перавалава, Н.Ю. Скланенне неасабовых займеннікаў у “Арыстоцелевых варотах” / Н. Ю. Перавалава // Мова, літаратура, культура: Матэрыялы ІІІ Міжнароднай навуковай канферэнцыі, Мінск, 27–28 верасня 2002 г. — С. 67–68.
  • 5. Перавалава, Н.Ю. Асаблівасці скланення лічэбнікаў у “Арыстоцелевых варотах” / Н. Ю. Перавалава // Веснік БДУ. — 2003. — Сер 4. — № 1. — С. 47-52.
  • 6. Перавалава, Н.Ю. Аўтарэферат дысертацыі на атрыманне вучонай ступені кандыдата філалагічных навук “Арыстоцелевы вароты” як помнік старабеларускага пісьменства XVI ст. (графіка-арфаграфічны, фанетычны і марфалагічны аспекты)”. — Мн., 2003.
  • 7. Перавалава, Н.Ю. Асаблівасці формаўжывання прыслоўяў у старабеларускай мове (на матэрыяле “Арыстоцелевых варот” 16 ст.) / Н. Ю. Перавалава // Мовы Вялікага Княства Літоўскага: Матэрыялы IV Міжнароднай навуковай канферэнцыі, Брэст, 18–19 траўня 2004 г. — С. 130–131.
  • 8. Перавалава, Н.Ю. З гісторыі развіцця дзеяслоўных форм беларускай мовы (на матэрыяле “Арыстоцелевых варот” XVI ст.) / Н. Ю. Перавалава // Актуальныя праблемы функцыянавання і развіцця лексікі славянскіх моў: Матэрыялы Міжнароднай навуковай канферэнцыі, прысвечанай 60-годдзю ўніверсітэта, Мазыр, 7–8 кастрычніка 2004 г. — С. 35–37.
  • 9. Перавалава, Н.Ю. З гісторыі часцін мовы: Агульныя звесткі. Назоўнік / Н. Ю. Перавалава // Роднае слова. — 2005. — №1. — С. 66–68.
  • 10. Перавалава, Н.Ю. Прыметнік: З гісторыі часцін мовы / Н. Ю. Перавалава // Роднае слова. — 2005. — №2. — С. 47–49.
  • 11. Перавалава, Н.Ю. Займеннік: З гісторыі часцін мовы / Н. Ю. Перавалава // Роднае слова. — 2005. — № 3. — С. 58–59.
  • 12. Перавалава, Н.Ю. Лічэбнік: З гісторыі часцін мовы / Н. Ю. Перавалава // Роднае слова. — 2005. — № 4. — С. 57–58.
  • 13. Перавалава, Н.Ю. Прыслоўе: З гісторыі часцін мовы / Н. Ю. Перавалава // Роднае слова. — 2005. — № 5. — С. 59.
  • 14. Перавалава, Н.Ю. Дзеяслоў: З гісторыі часцін мовы / Н. Ю. Перавалава // Роднае слова. — 2005. — № 6. — С. 61–62.
  • 15. Перавалава, Н.Ю. Дзеепрыметнік: З гісторыі часцін мовы / Н. Ю. Перавалава // Роднае слова. — 2005. — № 7. — С. 81–82.
  • 16. Перавалава, Н.Ю. Дзеепрыслоўе: З гісторый часцін мовы / Н. Ю. Перавалава // Роднае слова. — 2005. — № 9. — С. 58.
  • 17. Перавалава, Н.Ю. Непаўназначныя часціны мовы: З гісторыі часцін мовы / Н. Ю. Перавалава // Роднае слова. — 2005. — № 10. — С. 73.
  • 18. Перавалава, Н.Ю. Палеаграфічныя асаблівасці рукапісных помнікаў старабеларускага пісьменства 16 стагоддзя (на матэрыяле “Арыстоцелевых варот”) / Н. Ю. Перавалава // Матэрыялы 6-й Міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі “Личность-слово-социум”. — Мінск, 19–20 красавіка 2006 г. — С. 37–41.
  • 19. Перавалава, Н.Ю. Лексічныя асаблівасці помнікаў старабеларускага пісьменства XVI ст. (на матэрыяле “Арыстоцелевых варот”) / Н. Ю. Перавалава // Навуковая канферэнцыя “Сучасныя праблемы беларускай лексікалогіі і лексікаграфіі ”. — Мінск, 24–25 кастрычніка 2006 г.
  • 20. Перавалава, Н.Ю. Да пытання аб мове старабеларускага перакладу “Арыстоцелевых варот” / Н. Ю. Перавалава // Мова і культура. (Науковий журнал). — Видавничий Дім Дмитра Бураго, 2007. — Вип.9. — Т. VIII (96). Художня література в контексті культури. Теорія і практика перекладу. — Кіеў, 2007. — С. 302–306.
  • 21. Перавалава, Н.Ю. “Адкрыць ці адчыніць?”: Як правільна сказаць па-беларуску / Н. Ю. Перавалава // Роднае слова. –2008. — № 1. — С.77.
  • 22. Перавалава, Н.Ю. Граматычная адаптацыя англіцызмаў у сучаснай беларускай мове / Н. Ю. Перавалава // Беларуская граматыка: ад Браніслава Тарашкевіча да сучаснасці : зб. матэрыялаў Міжнар. навук. канф., Мінск, 19–20 студзеня 2017 г. / НАН Беларусі, Цэнтр даследаванняў бел. культ., мовы і літ-ры, Ін-т мовазнаўства імя Я. Коласа ; рэдкал. В.А. Мандзік [і інш.]. — Мінск: Чатыры чвэрці, 2017. — С. 339-343.
  • 23. Перевалова, Н.Ю. Обновление содержания и научно-методического обеспечения общего среднего образования в Республике Беларусь / Н. Ю. Перевалова // Образование через всю жизнь: Непрерывное образование в интересах устойчивого развития: материалы 15-й (юбилейной) междунар. конф.: / сост. Н. А. Лобанов, А.М. Мамырханова; под науч. ред. Ж. О. Жилбаева, Н. А. Лобанова; Национальная академия им. И. Алтынсарина. — Вып. 15. — Астана: НАО им. И. Алтынсарина, 2017. — Ч. I. — 597 с. — С. 63–68.
  • 24. Перавалава, Н.Ю. Словазлучэнне ў помніках старабеларускай пісьменнасці XVI ст. / Н. Ю. Перавалава // Дарагое — мне і маё — беларускае: навук. зб. да 100-годдзя з дня нараджэння прафесара Ф.М. Янкоўскага; навук. рэд. Д.В. Дзятко. — Riga, 2018. — С. 235–237.
  • 25. Перавалава, Н.Ю. Словазлучэнне ў забароненых царквой помніках старабеларускай пісьменнасці XVI ст. (на матэрыяле “Арыстоцелевых варот”) / Н. Ю. Перавалава // Беларуская мова ў сферы sacrum: гісторыя і сучаснасць:матэрыялы Міжнар. навук. канф. (Мінск, 21 лютага 2018 г.) / НАН Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Я. Коласа; рэдкал.: С.Л. Гаранін (адк. рэд.), І.У. Будзько, Т.В. Пятрова — Мінск, Беларус. навука, 2019. — С. 242–247.
  • 26. Перавалава, Н.Ю. Палеаграфічныя асаблівасці рукапіснага помніка старабеларускай пісьменнасці “Арыстоцелевы вароты” / Н. Ю. Перавалава // Матэрыялы ХV Міжнар. кнігазнаўчых чытан., Мінск, 4–5 крас. 2019 г. / Нац. бібл. Беларусі; [складальнікі: Т.А. Сапега, А.А. Суша, К.В. Суша]. — Мінск, 2019. — С. 145–149.
  • 27. Перавалава, Н.Ю. Словазлучэнні з прыназоўнікам да (до) у старабеларускай мове (на матэрыяле “Гістарычнага слоўніка беларускай мовы”) / Н. Ю. Перавалава // Нацыянальна-культурны кампанент у літаратурнай і дыялектнай мове : зб. навук. арт. / Брэсц. дзярж. ун-т імя А. С. Пушкіна ; рэдкал.: С.Ф. Бут-Гусаім, Л.В. Леванцэвіч, Т.А. Кісель. — Брэст, 2019. — С. 196–200.
  • 28. Перавалава, Н.Ю. Выкарыстанне лексікаграфічных крыніц у вучэбным працэсе / Н. Ю. Перавалава // Беларуская мова і літаратура ў славянскім этнакультурным кантэксце: матэрыялы ІІІ Рэсп. навук. канф., Віцебск, 20–21 ліст. 2019 г. / Віцеб. дзярж. ун-т ; рэдкал.: Г.А. Арцямёнак (адк. рэд.) [і інш.]– Віцебск, ВДУ імя П.М. Машэрава, 2019 — С. 81–84.
  • 29. Перавалава, Н.Ю. “Гістарычны слоўнік беларускай мовы” у вучэбным працэсе / Н. Ю. Перавалава // Веснік адукацыі. — № 6. — 2020. — С. 39–42.
  • 30. Перавалава, Н.Ю. Словазлучэнні з метралагічнай лексікай у старабеларускай мове / Н. Ю. Перавалава // Роднае слова — № 8. — 2020. — С. 30–33.
  • 31. Перавалава, Н.Ю. Віды словазлучэнняў у помніках старабеларускай пісьменнасці / Н. Ю. Перавалава // Традыцыі і сучасны стан культуры і мастацтваў : зб. навук. арт. Вып. 1 / гал. рэд. А. І. Лакотка; Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі. — Мінск : Права і эканоміка, 2020. — С. 511–513.
  • 32. Перавалава, Н.Ю. Словазлучэнні з лацінізмамі ў помніках старабеларускай пісьменнасці (на матэрыяле “Гістарычнага слоўніка беларускай мовы”) / Н. Ю. Перавалава // Беларуска-італьянскае ўзаемадзеянне і праблемы захавання нацыянальнай ідэнтычнасці: гістарычны вопыт і сучасныя праблемы: зб. навук. арт. / Нац. акад. навук Беларусі; навук. рэд.: В. У. Міцкевіч, І. У. Ялынцава [і інш.]. — Мінск: Беларус. навука, 2020. — с. 101–106.
  • 33. Перавалава, Н.Ю. Функцыянальнае значэнне прыназоўнікаў у старабеларускай літаратурна-пісьмовай мове / Н. Ю. Перавалава // Cтудзеньскія рэспубліканскія навуковыя чытанні “Жыццё, адданае Слову” (памяці кандыдата філалагічных навук дацэнта Генадзя Антонавіча Арцямёнка) : матэрыялы рэспубліканскай навуковай канферэнцыі, Віцебск, 26 студзеня 2022 г. / Віцеб. дзярж. ун-т ; рэдкал.: С.В. Мартынкевіч (адк. рэд.) [і інш.]. — Віцебск : ВДУ імя П.М. Машэрава, 2022. — С. 37–40.
  • 34. Перавалава, Н.Ю. Складаназалежныя сказы з даданымі мэты ў старабеларускай мове / Н. Ю. Перавалава // Славянские языки: системно-описательный и социокультурный аспекты исследования : сб. науч. тр. IХ Междунар. науч. конф., Брест, 22– 19–20 нояб. 2021 г. / Брест. гос. ун-т им. А. С. Пушкина; редкол.: О. Б. Переход, О. А. Фелькина; под общ. ред. О. Б. Переход, О. А. Фелькиной. — Брест: БрГУ, 2022. — С. 138–142.