Сакольчык Алена Эдвардаўна

старшы навуковы супрацоўнік аддзела гісторыі
Беларусі канца XVIII — пачатку ХХ стагоддзяў,
кандыдат гістарычных навук, дацэнт

Тел.: (+375 17) 373-27-00
e-mail: edwardowna@mail.ru

Нарадзілася 27 красавіка 1985 г. у в. Дзеткі Воранаўскага раёна Гродзенскай вобласці. У 2007 г. скончыла гістарычны факультэт Беларускага дзяржаўнага педагагічнага ўніверсітэта імя М. Танка па спецыяльнасці «Гісторыя. Замежная мова (нямецкая)», у 2008 г. — магістратуру дадзенай установы. У 2008–2011 гг. вучылася ў вочнай аспірантуры Інстытута гісторыі НАН Беларусі. У снежні 2011 г. абараніла кандыдацкую дысертацыю па тэме «Дакументальныя матэрыялы па гісторыі паўстання 1863–1864 гг. у архівасховішчах Беларусі» (07.00.09 — гістарыяграфія, крыніцазнаўства і метады гістарычнага даследавання). Навуковы кіраўнік — кандыдат гістарычных навук, дацэнт В.В. Яноўская. Пастановай Прэзідыума Вышэйшай атэстацыйнай камісіі Рэспублікі Беларусі ад 28.01.2015 г. прысвоена вучонае званне «дацэнта» па спецыяльнасці «гісторыя».

Працоўная дзейнасць:
З 16 лістапада 2011 года працавала на пасадзе малодшага навуковага супрацоўніка, з 1 мая 2012 года — навуковы супрацоўнік, з 1 чэрвеня 2013 г. — старшы навуковы супрацоўнік аддзела гістарыяграфіі і метадаў гістарычных даследаванняў, з 2021 г. — аддзела гісторыі Беларусі канца XVIII — пачатку ХХ стагоддзяў.

Выкладчыцкая дзейнасць:
Працавала ў Беларускім дзяржаўным універсітэце на пасадзе старшага выкладчыка кафедры гісторыі Расіі. Чытала курсы «Феномен крыніцы ў вывучэнні грамадска-палітычных рухаў другой паловы XIX ст. у Расійскай імперыі (на прыкладзе паўстання 1863–1864 гг.)», «Вялікая Айчынная вайна савецкага народа (у кантэксце Другой сусветнай вайны)», «Універсітэтазнаўства».

Сфера навуковых інтарэсаў:

  • Сацыяльная гісторыя Беларусі ХІХ — пачатку ХХ стст.
  • Крыніцазнаўства ХІХ — пачатку ХХ стст.
  • Гістарыяграфія ХІХ — пачатку ХХ стст.

Публікацыі:
Аўтар больш за 50 навуковых прац, з іх:
Манаграфіі:

Раздзелы ў калектыўных манаграфіях:

  • Навагрудак у складзе Расійскай імперыі // Гісторыя Навагрудка — з глыбінь вякоў да нашых дзён М.П. Касцюк [і інш.]. — Мінск: Белстан, 2014. — С. 280–363.
  • Гістарыяграфія і крыніцы. Пратэстная актыўнасць грамадства напярэдадні і падчас паўстання 1863–1864 гг. Палітычнае становішча ў сярэдзіне 1860-х гг. — 1904 г. Рэвалюцыйныя падзеі 1905–1907 гг. Адносіны грамадства да рэвалюцыі 1905–1907 гг. // Грамадска-палітычнае жыццё ў Беларусі, 1772–1917 гг. / А.У. Унучак і [і інш.].; рэдкал.: В.В. Даніловіч (гал. рэд.) [і інш.]. — Мінск: Беларуская навука, 2018. — С. 7–60, 301–363.
  • Крыніцы // Канфесійны фактар у сацыяльным развіцці Беларусі (канец XVIII — пачатку ХХ ст.) / В.В. Яноўская [і інш.]; навук. рэд. В.В. Яноўская; Нац. акад. навук Беларусі, Інстытут гісторыі . — Мінск: Беларуская навука, 2015. — С. 6–10.
  • Жизнь и деятельность академика Е.Ф. Карского: сб. док. и материалов. В 2 ч. Ч. 1. Проблемы истории культуры Беларуси в документальном наследии Е.Ф. Карского. Материалы семьи // Сост. части Сокольчик Е.Э., Унучек А.В. [и др.]; отв. ред. Л.Д. Бондарь [и др.]; Нац.акад. наук Беларуси, Ин-т истории, Санкт-Петерб. ф-л Арх. Рос. акад. наук. — Минск: Беларуская навука, 2020. — 442 с.

Падручнікі і навучальныя дапаможнікі:

Найважнейшыя навуковыя артыкулы:

  • Восстание 1863–1864 гг. в белорусско-литовском регионе: женская активность и ее облик // Пол. Политика. Поликультурность. Гендерные отношения и гендерные системы в прошлом и настоящем: Материалы Седьмой международной научной конференции РАИЖИ и ИЭА РАН, 9–12 октября 2014 г., Рязань: В 2-х томах / отв. ред. Н.Л. Пушкарева, О.Д. Попова. М.: ИЭА РАН, 2014. Т. 1. — С. 420–424.
  • Baltarusiškų ir lietuviškų gubernijų cyventojų antivyriasybinės kovos formos ir metodai 1863–1864 m. Sukilime // 1863–1864 m. Sukilimas: istorija ir atmintis/ sudarytojai Zita Medišauskienė, Darius Staliūnas. — Vilnius: Lietuvos istorijos innstitutas, 2016. — S. 43–56.
  • Дакументальная спадчына беларускіх архіваў і яе інфармацыйныя магчымасці ў рэканструкцыі гісторыі падзей 1863–1864 гг. // Дакументальная спадчына Беларусі ХІ — ХХ стагоддзяў. Матэрыялы навукова-практычнай канферэнцыі, прысвечанай 75-годдзю НГАБ (Мінск, 26 чэрвеня 2013 г.) / адказ. за вып. Дз.Ч. Мацвейчык. — Мінск: Выд-ц А.М. Вараксін, 2014. — С. 134–142.
  • Акадэмік Я.Ф. Карскі — невядомыя дакументы і факты Сакольчык А., Унучаук А., Глеб М., Траццяк С. // Гістарычна-археалагічны зборнік. — 2016. — Вып. 31. — С. 11–17.
  • У пошуку платформы грамадска-палітычнай актыўнасці беларуска-літоўскага рэгіёну (70-я — пач. 80-х гг. ХІХ ст.) // Беларусь і суседзі: шляхі фарміравання дзяржаўнасці, міжнацыянальны і міждзяржаўныя адносіны. — 2014. — Вып. 3. — С. 32–37.
  • Гістарыяграфія рэвалюцыйных падзей 1905–1907 гг. // Гістарычна-археалагічны зборнік. — 2015. — Вып. 30. — С. 250–255.
  • Навальніца 1863 г. на Магілёўшчыне // Гісторыя Магілёва: мінулае і сучаснасць: зборнік навуковых прац удзельнікаў ІХ Міжнар. навук. канф., 25–26 чэрвеня 2015 г., г. Магілёў / уклад. А.М. Бацюкоў, І.А. Пушкін. — Магілёў : МДУХ, 2015. — С. 184–189.
  • З гісторыі адной песні…Рэлігійна-патрыятычны гімн 1860-х гг. // Традыцыі і сучасны стан культуры і мастацтва : мат. Міжнароднай навук.-практ. канф. (20–21 лістапада 2014 г., г. Мінск) / уклад. Ю. В. Пацюпа; гал. рэд. А. І. Лакотка; Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі. — Мінск : Права і эканоміка, 2014. — С. 227–229.
  • Барысаў і яго ваколіцы ў падзеях 1863–1864 гг. // Гісторыя Друцка-Бярэзінскага краю: Матэрыялы Першых грамадскіх навукова-краязнаўчых чытанняў (Мінск–Крупкі–Магілеў, 28 сакавіка — 20 чэрвеня 2015 г.) / Укладальнік: А.П. Аляхновіч. — Мінск, 2015. — С. 198–202.
  • Мінскае вучнёўства у рэвалюцыйных падзеях 1905–1907 гг. // Знакамітыя мінчане. Мінск і Міншчына ў падзеях рэвалюцыі 1905–1907 гг.: Матэрыялы ІХ беларуска-польскай навук.-тэарэтыч. канф., Мінск, 10 верасня 2–15 г. / Польскі Інстытут у Мінску, ПУА «БІП-Інстытут правазнаўства»; рэдкал. А. Вялікі [і інш.]. — Мінск: Выд. В. Хурсік, 2016. — С. 59–66.
  • Слуцк і гімназічныя гады Э.Вайніловіча ў перыяд паўстання 1863–1864 гг. // Беларусь, Капыльшчына і Эдвард Вайніловіч: зборнік матэрыялаў навук.-практ. канф. (Капыль, 14 лістапада 2015 г.) / укл. А.У.Унучак, У.С. Пуцік, Н.В. Анофранка. — Мінск: Медысонт, 2016. — С. 142–153.
  • «Вербальныя практыкі» грамадска-палітычнай актыўнасці насельніцтва беларуска-літоўскіх губерняў у 1905–1907 гг. // Гістарычна-археалагічны зборнік. — 2018. — Вып. 33. — С. 20–35.
  • «Нядобранадзейная» Рэчыца і яе жыхары ў часы паўстання 1863–1864 гг. // Рэчыцкі край: да 150-годдзя з дня нараджэння Мітрафана Доўнар-Запольскага: зб. навук. арт. / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі, Гомел. дзярж. ун-т ім. Ф. Скарыны, Рэчыц. Райвыканкам ; уклад.: А.Б. Доўнар, В.М. Лебедзева; навук. рэд. В.Ф. Голубеў. — Мінск: Беларуская навука, 2019. — С. 312–318.
  • Паўстанне 1863–1864 гг. у беларуска-літоўскіх губернях // Вялікі гістарычны атлас Беларусі. Т.3. Мінск: Белкартаграфія, 2016. — С. 48.
  • Паўстанне 1863–1864 гг. у беларуска-літоўскіх губернях // Гістарычны атлас Беларусі. — Мінск : Белкартаграфія, 2020. — С. 178.
  • Успаміны Эдварда Вайніловіча як крыніца па гісторыі дзяцінства і юнацтва ХІХ ст. на тэрыторыі беларуска-літоўскіх губерняў // Беларусь, Свіслацкі край і Эдвард Вайніловіч (да 765-годдзя г. Свіслач): матэрыялы навукова-практычнай канферэнцыі, г. Свіслач, 13–14 жніўня 2021 г. / Ін-т гіст. НАН Беларусі; рэд. кал.: А.А. Каваленя (навук. рэд.) [і інш.]; У.С. Пуцік (адк. рэд.). — Мінск: ІВЦ «Мінфіна», 2021. — С. 32–47.
  • Сістэма аховы правапарадку беларуска-літоўскіх губерняў другой паловы ХІХ — пачатку ХХ ст.: гістарыяграфія праблемы // Пічэтаўскія чытанні — 2021: 100 гадоў БДУ — першаму ўніверсітэту Беларусі: матэрыялы міжнар. навук.-тэарэтыч. канф., Мінск, 27 — 28 кастр. 2021 г. / Беларус. дзярж. ун-т; рэдкал.: А. Д. Кароль (гал. рэд.)[і інш.]; навук. рэд. М. Ф. Шумейка, А. А. Яноўскі. — С. 708–716.
  • Мясцовыя ініцыятывы ў спробах рэфармавання сельскай паліцыі беларуска-літоўскіх губерняў сярэдзіны 70-х гг. ХІХ ст. // «Долгий ХІХ век» в истории Беларуси и Восточной Европы: исследования по новой и новейшей истории: сб. науч. ст. — Вып. 6. — 2022. — С. 217–225.

Навуковыя стыпендыі, гранты і прэміі:
Стыпендыя Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь для аспірантаў на 2011 г. Грант НАН Беларусі для маладых навукоўцаў на 2010–2011 гг. Прэмія НАН Беларусі для маладых навукоўцаў імя В.Ф. Купрэвіча на 2015 г.