Цэнтр гісторыі навукі і архіўнай справы

Заг. цэнтра — канд. гіст. навук, дацэнт Марына Уладзіміраўна Глеб
Тэл.: (+375 17) 270-05-53; e-mail: centresastudies@gmail.com
Адрас: Інстытут гісторыі НАН Беларусі, 220072, Мінск, вул. Акадэмічная 1, каб. 221.

Супрацоўнікі цэнтра:
гал.н.с., д.г.н., дацэнт Пілецкі Віктар Аляксандравіч;
вяд.н.с., к.п.н., дацэнт Краснова Марына Аляксееўна;
вяд.н.с., к.г.н., дацэнт Калечыц Іна Леанідаўна;
вяд.н.с., к.г.н. Мядзведзева Вольга Уладзіміраўна;
ст.н.с., к.г.н. Дзенісевіч Аляксей Аляксандравіч;
н.с. Рзаева Жанна Вячэславоўна;
н.с. Барнюк Аляксей Сяргеевіч;
мл.н.с. Мядзведзеў Кірыл Аляксандравіч.
____________________________________________________
Створаны ў 2021 г. як навуковае падраздзяленне, якое займаецца вывучэннем ролі навукі ў ходзе станаўлення беларускай дзяржавы, у грамадскіх, культурных і адукацыйных працэсах на розных этапах яе гістарычнага развіцця. У распрацоўках па гэтым напрамку асноўная ўвага надаецца ўзаемадзеянню і ўзаемаўплыў грамадства, тэхналагічных укладаў і навуковых ведаў. У сапраўдны момант, у яго складзе:

Цэнтральны навуковы архіў НАН Беларусі

Заг. цэнтра — Фокіна Ірына Сяргееўна
Тэл.: (+375 17) 378-22-87, e-mail: arhivnan@gmail.com

Асноўныя задачы цэнтра:

  • вывучэнне айчынных і замежных даследчых методык;
  • распрацоўка метадалогіі даследавання гісторыі навукі Беларусі; характарыстыка сацыяльных і гістарычных кантэкстаў навуковага пошуку; даследаванне навуковых сістэм і ўстаноў, практык навуковага пазнання, у першую чаргу — гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі;
  • аналіз сувязі навуковых дасягненняў з рознымі сферамі жыцця грамадства (палітычная сістэма, культура і адукацыя, эканоміка, штодзённасць, менталітэт);
  • аналіз сувязі навуковых дасягненняў з рознымі сферамі жыцця грамадства (палітычная сістэма, культура і адукацыя, эканоміка, штодзённасць, менталітэт);
  • атрыманне ведаў пра традыцыі і напрамках вырашэння глабальных праблем (энергетычныя, харчовыя, экалагічныя, праблемы бяспекі і г.д.);
  • вызначэнне перспектыўных напрамкаў правядзення навуковай і адукацыйнай палітыкі.

Праекты Цэнтра:

  • База дадзеных «Дакументы аб Я.Ф. Карскім ў архівах Беларусі»
  • З 2014 г. у 2019 г. у рамках двух сумесных праектаў, рэалізаваных па лініі РГНФ і БРФФД, беларуска-расійскі навуковы калектыў правёў ня мела да гэтага часу аналагаў працу “Акадэмік Я.Ф. Карскі (1860–1931) і яго карэспандэнты: навуковае спадчына па славяназнаўству ў архіўных дакументах”. Яна вырашыла важную навуковую праблему — рэканструявалі навуковыя падыходы інтэлектуальнай эліты Расіі і Беларусі канца XIX — першай трэці ХХ ст. да пытанняў гісторыі славян, іх мовы і этнагенезу. Асаблівасцю праекта стала крыніцазнаўчая база, што ляжала ў яго аснове і якая ўключала шырокі і да цяперашняга часу не ўведзены ў навуковы абарот комплекс эпісталярных крыніц, які змяшчае ўнікальны матэрыял, часта не апублікаваны ў перыяд жыцця і творчай дзейнасці вучоных-славістаў. Падобны падыход апынуўся апраўданым і дазволіў атрымаць новую інфармацыю аб навуковай біяграфіі і дзейнасці акадэміка Я.Ф. Карскага, прадэманстраваць яго ролю ў развіцці навукі і акадэмічных кантактаў, прадставіць новыя старонкі гісторыі славяназнаўства, славістыкі і міжнародных кантактаў у гэтай галіне ў які вывучаецца перыяд.

Нацыянальная акадэмія навук Беларусі: гісторыя ў дакументах (1922–2022) = National Academy of Sciences of Belarus: history in documents (1922–2022) / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі, Цэнтр. навук. б-ка імя Я. Коласа; уклад.: А.І. Груша [і інш.] ; тэкст анат.: М.У. Глеб, Д.А. Крэнт, К.В. Сыцько; падрыхт. і апрац. іл.: В. А. Варонкина [і інш.]; пер. на англ. мову: М.У. Глеб, В.М. Чыкун. — Мінск : Беларуская навука, 2022. — 218 с.
Прадстаўленая візуалізацыя часткі дакументальнай спадчыны са збораў устаноў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі — Цэнтральнага навуковага архіва і Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа — дазваляе самастойна азнаёміцца з гісторыяй НАН Беларусі ад пачатку акадэмізацыі навуковых структур ў 1922 г. да 2022 г. Сканкопіі дакументаў адлюстроўваюць бягучыя задачы і штодзённую дзейнасць беларускай Акадэміі, у якіх рэалізоўваліся яе арыенціры, устаноўкі і патэнцыял.
Інстытут беларускай культуры: 1922–1928 гг. / У. Р. Гусакоў [і інш.] ; рэдкал.: У. Р. Гусакоў [і інш.] ; Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. — Мінск : Беларуская навука, 2022. — 223 с. : іл.
Выданне падрыхтавана ў рамках святкавання 100-годдзя з дня заснавання Інстытута беларускай культуры. Яно знаёміць чытача з даследаваннямі, якія распрацоўваліся ў Інстытуце беларускай культуры і ў далейшым былі пакладзены ў аснову нацыянальных навуковых школ. Кніга цалкам пабудавана на базе першакрыніц, у ёй упершыню публікуюцца многія дакументы, якія захоўваюцца ў фондах Цэнтральнага навуковага архіва НАН Беларусі. Для навуковых супрацоўнікаў, а таксама тых, кто цікавіцца гісторыяй беларускай навукі і культуры.